Iranology (=ايرانشناسى, Iranian Studies); Iranology Society founded by Master Ebrāhim Pour-e dāvoud in 1945, To study the
#history
&
#culture
of ancient
#Iran
.
پیکرۀ شاپور اول، شاهنشاه #ساسانی (۲۳۹ تا ۲۷۰ م.) در غار شاپور، بیشاپور، فارس. این پیکرۀ بزرگ و بسیار ارزشمند (با حدود ارتفاع ۷ و پهنای شانههای ۲ متر) که بیش از هزار سال به خاک افتاده بود در سال ۱۳۳۶ خورشیدی به کوشش نیروهای ارتش ایران دوباره پابرجا گردید. #هنر_ساسانی #آثار_ملی
سپندارمذ پاسبان تو باد / ز خرداد روشن روان تو باد (فردوسی)
جشن #سپندارمذگان، بزرگداشت زن و زمین فرخنده باد. #اسفندگان
بهرام دوم شاهنشاه ساسانی در حال تقدیم گل به همسرش شاپوردُختک در نقش برجستۀ برم دلک (Barm-e Delak)، شیراز. #هنر_ساسانی
کاخ بهرام پنجم، شاهنشاه #ساسانی (Bahrām V Gōr, r. 420-438) در سروستان، فارس. نام محلی این بنا «قصر ساسان» است. شاید گفتۀ تاریخ طبری دربارۀ آتشکدهای که وزیر بهرام به نام مهرنَرسه، در نزدیکی فیروزآباد با دوازده هزار درخت سرو ساخته بود مربوط بهمین کاخ باشد. #هنر_ساسانی #بهرام_گور
سردیس بانوی هخامنشی که در ۵۵۰ تا ۴۷۵ پیش از میلاد از سنگ لاجورد ساخته شده است. این سردیس زیبا در #تخت_جمشید، مشرقِ حیاط کاخ صد ستون، در یک تالار ۳۲ ستونی در سال ۱۳۲۶ خ. از زیر خاک پیدا شده و منسوب به #آتوسا، دختر کورش بزرگ و همسر داریوش اول است. (موزۀ ملّی ایران) #هنر_هخامنشی
مجسمههای بیسرِ پیروز و نرسه، پسر و نوۀ #یزدگرد_سوم، واپسین شاهنشاه #ساسانی در آرامگاه گائوزُنگ (امپراطور چین) در Qianling؛ به گواه منابع چینی، خاندان ساسان و ایرانیان توسط پسران یزدگرد (پیروز و بهرام) و نوادگان او (نرسه و خسرو) یکصد سال برای آزاد ساختن ایران با اعراب جنگیدند. >
به یاد محمدعلی فروغی (Foroughi, M. A)، سیاستمدار برجسته و ادیب نامدار معاصر ایران که در ۵ آذر ۱۳۲۱ از این جهان درگذشت. فروغی از پایهگذاران «انجمن آثار ملّی» و «فرهنگستان ایران» بود. میهنپرستی و وسعت دانش او در علم، ادب و سیاست ایران کمنظیر است. روانش شاد باد. #محمدعلی_فروغی
نمایی از #آتشکدۀ_یزد که عالیترین و مقدّسترین آتشِ زرتشتی 🔥 (=آتشْبهرام) در آن به تخت نشسته است. تنها نُه #آتشبهرام در جهان روشن مانده، هشت آتش امروزه در هند و در میان پارسیان روشنند و یکی در ایران است که از دورۀ #ساسانی تا امروز (بیش از ۱۵۰۰ سال) به نگهبانی از جهان میسوزد.
نمایی از برج لاجیم (آرامگاه شاهزادهای به نام کیا ابوالفوارس شهریار از آل باوند) در سوادکوه، #مازندران. دو کتیبه (از بالا) یکی به پهلوی و دیگری به کوفی در دور برج، کمربندوار بر روی آجر نگاشته شده است. در کتیبۀ زبان پهلوی، سال ساخت این بنا ۳۸۹ یزدگردی (۴۱۳ ق.) آمده است. #برج_لاجیم
قلعه دختر (Qal'eh Dokhtar) فیروزآباد در فارس، ایران؛ این دژ عظیم دفاعی و کاخ سلطنتی که در آن قرار دارد توسط اردشیر بابکان بنیانگذار شاهنشاهی #ساسانی، پیش از پیروزی نهایی بر اردوان پنجم آخرین پادشاه #اشکانی در ۲۲۴ میلادی بر روی یک صخرۀ مرتفع در درۀ تنگاب ساخته شده است. #ساسانیان
نمایی از قلعه رودخان (Rudkhan Castle)، یکی از بزرگترین و شکست ناپذیرترین دژهای تاریخ ایران باستان در نزدیکی فومن، #گیلان. پیشینۀ ساخت این دژ (شاید) به دورۀ شاهنشاهی #ساسانی میرسد. #قلعه_رودخان
به یاد #احسان_یارشاطر (Yarshater, Ehsan)، استاد عالیقدر مطالعات ایرانی و زبانهای باستانی ایران، بنیانگذار و سرویراستار دانشنامۀ #ایرانیکا که در ۱۰ شهریور ۱۳۹۷ از این جهان درگذشت. درود به روان پاک او که یکی از بهترین فرزندان ایران بود.
نمایی از آرامگاه شاهنشاهان هخامنشی و کعبۀ زرتشت (=بُن خانک bunxānag به زبان پهلوی) در نقش رستم، فارس. #نقش_رستم از مهمترین مکانهای دینی و ملّی در دورۀ هخامنشی و #ساسانی بوده است. #هنر_هخامنشی
نمایی از اسبهای سلطنتی ساسانی در سنگنگارۀ شاپور اول، شاهنشاه ساسانی (۲۳۹ تا ۲۷۰ م.) در تنگ چوگان، بیشاپور، فارس؛ اسبهای نر تنومند #ساسانی، اشکانی و هخامنشی در پرورشگاه سلطنتی نِسا (ناحیهای در غرب ماد) تربیت میشدند و مشهورترین #اسب در دنیای باستان بودند. #هنر_ساسانی
سردیس اسب سلطنتی #ساسانی که در سدۀ چهارم میلادی از نقره و طلا در ایران ساخته شده (در کرمان پیدا شده) است. اسبهای نر تنومند ساسانی، اشکانی و هخامنشی در پرورشگاه سلطنتی نِسا (Nisāy، ناحیهای در غربِ ماد) تربیت میشدند و مشهورترین #اسب در دنیای باستان بودند. (موزۀ لوور) #هنر_ساسانی
نقش برجستۀ سرباز کماندار از گارد جاویدان #داریوش_بزرگ، شاهنشاه هخامنشی در کاخ آپادانا، شوش، ایران. این نقش از آجر لعابدار رنگی در سال ۵۱۰ پیش از میلاد ساخته شده و در موزۀ لوور نگهداری میشود. #هنر_هخامنشی #هخامنشیان
نمایی از کاخ اردشیر بابکان در فیروزآباد، فارس، ایران. این کاخ به عنوان محل اقامت رسمی پادشاه، در بخش شمالی دشت فیروزآباد و در دو کیلومتری شهر باستانی اردشیرخوره (Ardašīr-Khorra)، توسط اردشیر اول بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی در ۲۲۴ م. ساخته شده است. #اردشیر_بابکان #ساسانی #ساسانیان
نمایی از دژ کنگلو (Kangelo Castle) یادگاری از دورۀ ساسانیان در سوادکوه، مازندران؛ این دژ به «عقاب مازندران» شهرت دارد و در فهرست آثار ملّی ایران به ثبت رسیده است. #هنر_ساسانی #طبرستان #ساسانیان
نمایی از آرامگاه استاد ابراهیم پورداود در #رشت، سبزه میدان، کوچۀ آفخرا که به عنوان یکی از آثار ملّی ایران به ثبت رسیده است. او نخستین مترجم فارسی #اوستا، استاد فرهنگ ایران باستان و زبان اوستایی در دانشگاه تهران بود. درود به روان پاک او و هرچه باشکوهتر باد نام و ياد او. #پورداود
نمایی از کعبۀ زرتشت (=بُن خانک bunxānag به زبان پهلوی) در نقش رستم، فارس. (شاید) در این بنا یک آتش دایمی روشن بوده که برای روشن کردن آتشدانها بکار میرفته و تنها موبدان به آن دسترسی داشتند. #نقش_رستم از مهمترین مکانهای دینی و ملّی در دورۀ #هخامنشی و #ساسانی بوده است. #هنر_هخامنشی
قلعه دختر (Qal'eh Dokhtar) فیروزآباد در فارس؛ این دژ عظیم دفاعی و کاخ سلطنتی که در آن قرار دارد توسط #اردشیر_بابکان بنیانگذار شاهنشاهی #ساسانی، پیش از پیروزی نهایی بر اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی در ۲۲۴ م.، بر روی یک صخرۀ مرتفع در درۀ تنگاب ساخته شده است. #ساسانیان
زادروز احسان یارشاطر (Yarshater, Ehsan)، استاد عالیقدر مطالعات ایرانی و زبانهای باستانی ایران، بنیانگذار و سرویراستار دانشنامۀ #ایرانیکا یاد باد. درود به روان پاک او که یکی از بهترین فرزندان ایران بود. #احسان_یارشاطر #یارشاطر
جشن سده (Sada festival)، بزرگترین جشن زمستانی ایرانیان یاد باد.
سده جشن ملوک نامدار است / ز افریدون و از جم یادگار است؛ عنصری بلخی، شاعر سدۀ چهارم. تصویر روی جلد «نشریۀ شمارۀ ۲ انجمن ایرانشناسی» که به مناسبت #جشن_سده در دهم بهمن ۱۳۲۴ در تهران به چاپ رسید.
به یاد کیخسرو شاهرخ (Kayḵosrow Šāhroḵ)، رئیس انجمن زرتشتیان تهران، بانی کتابخانۀ مجلس و بنیانگذار آرامگاه فردوسی که در ۱۱ تیر ۱۳۱۹ کشته شد. او یکی از برجستهترین چهرههای جامعۀ زرتشتی و از شخصیتهای خوشنام تاریخ معاصر ایران است. روانش شاد و بهشت برین جایگاهش باد. #کیخسرو_شاهرخ
لیوان شیشهای از دورۀ ساسانی با سه ردیف تزیین متمایز که در ایران (سدۀ چهارم تا ششم م.) ساخته شده است. طرح و تزیین «لانه زنبوری»، یکی از ویژگیهای #هنر_ساسانی بر روی شیشه است. (موزۀ شیشه کورنینگ، نیویورک) #ساسانی
خور روز و دیماه در تقویم سنتی زرتشتی (برابر با پنجم دیماه خورشیدی)، سالروز درگذشت اشو #زرتشت اسپنتمان، پیامبر پاک سرشت ایرانی به یاد باد. درود و ستایش به روان و فروهر پاک او و هرچه باشکوهتر باد نام و یاد او.
به یاد پرویز ناتل خانلری (Parviz Nātel-Ḵānlari)، ادیب نامدار معاصر ایران، محقّق برجستۀ زبان و ادبیات فارسی، سردبیر مجلۀ سخن (۱۳۵۷-۱۳۲۲)، مؤسس «انتشارات دانشگاه تهران» و «بنیاد فرهنگ ایران» که در یکم شهریور ۱۳۶۹ از این جهان درگذشت. روانش شاد. #پرویز_ناتل_خانلری #بنیاد_فرهنگ_ایران
به یاد ایرج افشار (Afshar, Iraj) استاد مطالعات ایرانی، نسخهشناس، فهرستنویس، کتابشناس برجسته و پایهگذار کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران که در ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ از این جهان درگذشت. روانش شاد. #ايرج_افشار
نمایی از آتشکدۀ بزرگ جره (Jereh) در روستای بالاده، کازرون، فارس؛ بگفتۀ تاریخ طبری این آتشکده (چهارطاقی) یکی از پنج آتشکدهایست که مهرنَرسه وزیر بزرگ شاهنشاهی #ساسانی (به پهلوی: wuzurg framādār) در ناحیۀ دشت بارین و جره (=گره) ساخته است. #هنر_ساسانی #آتشکده_گره (عکس از الهام اسدی)
نمایی از #معبد_اناهیتا در کنگاور، استان کرمانشاه، ایران. این بنا از دورۀ #اشکانی باقیمانده و از بزرگترین معابد دنیای قدیم بوده است. ایزیدور خاراکسی (Isidorus of Charax)، جغرافینویس یونانی در سدۀ نخست م. از کنگاور با عنوان Congobar و پرستشگاه ایزدبانو #اناهیتا در آن یاد کرده است.
به یاد محمدعلی فروغی (Foroughi, M. A)، سیاستمدار برجسته و ادیب نامدار معاصر ایران که در ۵ آذر ۱۳۲۱ از این جهان درگذشت. فروغی از پایهگذاران «انجمن آثار ملّی» و «فرهنگستان ایران» بود. میهنپرستی و وسعت دانش او در علم، ادب و سیاست ایران کمنظیر است. روانش شاد باد. #محمدعلی_فروغی
ویرانههای شهر باستانی استخر (به پهلوی: stʾhl)، زادگاه خاندان ساسان و نخستین پایتخت شاهنشاهی #ساسانیان. به گفتۀ بویس و استرک و مایلز، در معبد آناهیتای این شهر آتش اناهید-اردشیر (ādur ī anāhīd ardaxšīr) قرار داشته و #یزدگرد_سوم واپسین شاهنشاه #ساسانی در آن تاجگذاری کرد.
نمایی از #آتشکدههای_ساسانی در جلگۀ کُنار سیاه (Kunar Siāh)، جنوب فیروزآباد، استان فارس، ایران. یکی از دو آتشکده بصورت چهارطاقی ساخته شده و بنای دیگر شاید اقامتگاه آتش و موبدان بوده است. این مجموعه نخستینبار توسط پروفسور لوئی واندنبرگ در ۱۹۶۰ میلادی شناسایی شد. #هنر_ساسانی
نقش برجستۀ ایزدبانو اردویسور #اناهیتا (=فرشتۀ آب) در نقش رستم، ایران. اناهیتا در #اوستا بصورت Anāhitā و در پهلوی Anāhīd بمعنی «پاک، بیآلایش» آمده و صفتِ Arədvī Sūrā نیز در مجموع بمعنی آب یا رودِ تواناست. او در بزرگی، باندازۀ همۀ آبهای جاری بر روی این زمین است. (#آبانیشت، بند۳)
فریدون فرّخ، فرشته نبود / ز مُشک و ز عنبر سرشته نبود
به داد و دِهش یافت آن ��یکویی / تو داد و دِهش کن فریدون تویی
شاهنامۀ #فردوسی، در بند کردن #فریدون ضحاک را، تصحیح استاد خالقی مطلق؛ تصویر فریدون، پادشاه اسطورهای ایران، نقاشی رنگ روغن، سدۀ ۱۹ میلادی.
بشقاب نقرهای طلاکاری شده از دورۀ #ساسانی؛ شخصی که در زیر هلال ماه آمده، تِشْتَر (Av. tištrya / Pahl. Tištar)، ایزدِ باران است. یشتِ هشتم اوستا و ماه چهارم سال مخصوص باوست. #تیشتر در نزد ایرانیان بسیار ستوده بوده و در #اوستا فقط از نبرد دائمی او با دیو خشکی (=اَپوش) صحبت شده است.
به یاد #احسان_یارشاطر (Yarshater, Ehsan) استاد عالیقدر مطالعات ایرانی و زبانهای باستانی ایران، بنیانگذار و سرویراستار دانشنامۀ ایرانیکا که در ۱۰ شهریور ۱۳۹۷ ازین جهان درگذشت. روانش شاد و بهشت برین جایگاهش باد. #یارشاطر
نمایی از آرامگاه کورش بزرگ (Cyrus the Great)، بنیانگذار شاهنشاهی #هخامنشی در دشت مرغاب، پاسارگاد، فارس. پیشینۀ ساخت این آرامگاه به قبل از سال ۵۳۰ پیش از میلاد میرسد. #کورش_بزرگ #هنر_هخامنشی
به یاد #مجتبی_مینوی (Minovi, Mojtaba) ادیب نامدار معاصر ایران، محقق و نویسندۀ ممتاز، مصحّح متون و استاد دانشگاه تهران که در ۶ بهمن ۱۳۵۵ ازین جهان درگذشت. تصویر استاد و دستخط او: «اگر باندازۀ بال پشهای به تمدّن و فرهنگ ایران خدمت کرده باشم زندگانی من بیهوده نبوده است.» روانش شاد.
به یاد احمد تفضلی (TAFAZZOLI, A) زبانشناس، ایرانشناس، پژوهشگر، مترجم، متخصص برجستۀ زبان پهلوی و استاد فرهنگ و زبانهای باستانی #دانشگاه_تهران که در ۲۴ دی ۱۳۷۵ به قتل رسید. از او چندین کتاب و گنجینهای از مقالات در زمینۀ #ادبیات_پهلوی بیادگار مانده است. روانش شاد باد. #احمد_تفضلی
آرامگاه منتسب به #جاماسب_حکیم در روستای کَراده، شهرستان خَفْر، فارس، ایران. جاماسب در #اوستا (Jāmāspa) داماد اشو زرتشت (شوهر پوروچیستا)، وزیر کیگشتاسب و از دولتمندان بزرگ معرفی شده است. او در ادبیّات زرتشتی به خرد، دانایی و هنر معروف است و بسا جاماسب دانا یا خردمند گفته میشود.>
آرامگاه کورش بزرگ (Cyrus the Great)، بنیانگذار شاهنشاهی #هخامنشی در دشت مرغاب، پاسارگاد، ایران. پاسارگاد پایتخت نخستین و دومین شاهنشاهان هخامنشی، یعنی کورش بزرگ و پسرش کمبوجیه بوده است. پیشینۀ ساخت این آرامگاه به قبل از سال ۵۳۰ پیش از میلاد میرسد. #کورش_بزرگ #هنر_هخامنشی
نمایی از #آتشکدههای_ساسانی در تنگ چک چک (Tang-e Chak Chak)، جنوب رُستاق، داراب، فارس. یکی از دو آتشکده بصورت چهارطاقی ساخته شده و گنبد آن فروریخته است. بنای دیگر که به «قصر آینه/قصر دختر» نامزد است (شاید اقامتگاه آتش و موبدان بوده) یک ورودی دارد و گنبد آن پابرجاست.> #هنر_ساسانی
همه خاک باشیم اسب تو را / پرستنده آذرگُشَسب تو را (#فردوسی)
#آتشکده_آذرگشسپ (Ādur Gušnasp)، محل نگهداری یکی از سه آتش مقدّس باستانی (آتشِ ارتشتاران: پادشاه و همۀ جنگاوران) و بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی و پرستشگاه ایرانیان در دورۀ شاهنشاهی ساسانیان. #شیز #ساسانی
ماه فروردین و روز خرداد (۶ فروردین) در تقویم زرتشتی، #نوروز بزرگ و #خردادسال نام دارد. بسیاری از رویدادهای مهم اساطیری ایران، همچون زادروز «اشو #زرتشت اسپنتمان» و رفتن «کیخسرو سیاوشان» به بالاترین مرتبۀ بهشت (=گرودمان) مربوط به این روز است. #نوروزبزرگ بر همۀ ایرانیان فرخنده باد.
نقشبرجستۀ گاو بالدار از کاخ آپادانا (=کاخ #داریوش_بزرگ، شاهنشاه هخامنشی) در شوش، ایران. این نقش از آجر لعابدار رنگی در سال ۵۱۰ پیش از میلاد ساخته شده و در موزۀ لوور نگهداری میشود. #هنر_هخامنشی #هخامنشیان
کاخ بهرام پنجم، شاهنشاه #ساسانی (Bahrām V Gōr, r. 420-438) در سروستان، فارس. نام محلی این بنا «قصر ساسان» است. شاید گفتۀ تاریخ طبری دربارۀ آتشکدهای که وزیر بهرام به نام مهرنَرسه، در نزدیکی فیروزآباد با دوازده هزار درخت سرو ساخته بود مربوط بهمین کاخ باشد. #هنر_ساسانی #بهرام_گور
آذر روز و آذر ماه، #جشن_آذرگان فرخنده باد. تصویر عالیترین و مقدّسترین آتشِ زرتشتی 🔥 (=آتشْبهرام) در آتشکدۀ یزد؛ تنها ۹ #آتشبهرام در جهان روشن مانده، ۸ آتش در میان پارسیانِ هند روشنند و یکی در ایران است که از دورۀ #ساسانی تا امروز (بیش از ۱۵۰۰ سال) به نگهبانی از جهان میسوزد.
جام زرین سه هزار سالۀ مارلیک با نقش درخت زندگی که از آرامگاه پادشاهان تپۀ #مارلیک (Marlik) در نزدیکی رودبار، استان #گیلان، ایران پیدا شده است. به اعتقاد شادروان #عزتالله_نگهبان در ساختن و بیرون آوردن سر گاوهای بالدار از روش چکشکاری استفاده شده است. (موزۀ ملّی ایران) #هنر_مارلیک
نمایی از آتشکدۀ بزرگ جره (Jereh) در روستای بالاده، کازرون، استان فارس، ایران؛ بگفتۀ تاریخ طبری این آتشکده (چهارطاقی) یکی از پنج آتشکدهایست که مهرنَرسه وزیر بزرگ شاهنشاهی #ساسانی (به پهلوی: wuzurg framādār) در ناحیۀ دشت بارین و جره (=گره) ساخته است. #هنر_ساسانی #آتشکدههای_ساسانی
زادروز #احسان_یارشاطر (Yarshater, Ehsan)، ایرانشناس، استاد عالیقدر مطالعات ایرانی و زبانهای باستانی ایران، بنیانگذار و سرویراستار دانشنامۀ ایرانیکا فرخنده باد.
بشقاب نقرهای طلاکاری شده با نقش بزم شاهانه ساخته شده در سدۀ هفتم تا هشتم م.؛ شاهنشاه #ساسانی تاج بر سر نهاده و بر تخت نشسته و جام شراب (نمادی از قدرت) در دست گرفته است. (موزۀ اسرائیل) #هنر_ساسانی
ویرانههای آتشکدۀ سلطنتی شهر باستانی بیشاپور (به پهلوی: Bay-Šāpūr) در نزدیکی کازرون، فارس. شاید گفتۀ مسعودی (مورّخ سدۀ سوم) در کتاب «مروج الذهب» دربارۀ آتشکدهای در شهر شاپور فارس که بسیار ارجمند بوده و توسط دارا پسر دارا ساخته شده بود مربوط به همین بنا باشد. #بیشاپور #هنر_ساسانی
رام روز و مهر ماه، #مهرگان_بزرگ (روز پیروزی #فریدون بر ضحّاک و اسارت و به بند کشیدن او در کوه دماوند) فرخنده باد. (نگاره از شاهنامۀ رشیدا، کاخ گلستان)
نگه کن کجا آفریدونِ گُرد / که از تخم ضحّاک شاهی ببُرد
بیاورد ضحّاک را چون نَوَند / به کوه دماوند کردش ببَند (#شاهنامه فردوسی)
نقش برجستۀ شیر از کاخ آپادانا (=کاخ #داریوش_بزرگ، شاهنشاه هخامنشی) در شوش، ایران. این نقش از آجر لعابدار رنگی در سال ۵۱۰ پیش از میلاد ساخته شده و در موزۀ لوور نگهداری میشود. #هنر_هخامنشی #هخامنشیان
مرغابیهای زیبای ساسانی در میان حلقههایی (مدالیون) با نقشهای زینتی و طرح قلب. پارچۀ ابریشمی مربوط به هنر #ساسانی از سدۀ ششم میلادی که در ایران بافته شده است. (موزۀ هنر کلیولند، آمریکا) #ساسانیان #هنر_ساسانی
نقش زیبای یک پرنده با گردنبندی دارای سه آویز مروارید بر روی پارچۀ ابریشمی مربوط به #هنر_ساسانی از سدۀ هشتم م. که در ایران بافته شده است. این پرنده شاید تَذَرْوْ (≈قرقاول) باشد. #تذرو در زبان پهلوی بصورت تَدَر tadar آمده و اسدی طوسی در کتاب لغتِ فُرس میگوید «مرغی سخت رنگین است».
مجسمۀ سه هزار سالۀ گاو کوهاندار که از جنس سفال ساخته شده و از آرامگاه پادشاهان تپۀ مارلیک (Marlik) در نزدیکی رودبار (سمت راست رودخانۀ سپیدرود)، استان #گیلان، ایران بدست آمده است. (موزۀ لوور) #مارلیک #هنر_مارلیک
«دی به دین» روز و دی ماه، #دیگان (= ۱۷ دی خورشیدی). دی در #اوستا (Dadhvah) بمعنی دادار یا آفریننده، بعنوان صفت اهورامزدا و نام دهمین ماه سال آمده است. اهورامزدا، مهر و اناهیتا در صحنۀ تاجگذاری شاهنشاهان ساسانی در طاق بستان کرمانشاه، یکی از زیباترین آثار باستانی ایران. #هنر_ساسانی
هفتم آبان، روز کورش بزرگ (Cyrus the Great)، بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی یاد باد. بر اساس رویدادنامۀ نَبونَئید (=پادشاه بابِل)، در این روز (۲۹ اکتبر ۵۳۹ پ. م.) کورش به بابل درآمد، شاخههای سبز در پیش پایش گسترده شد و صلح بر شهر سایه گسترد. (تصویر استوانۀ #کورش_بزرگ، موزۀ بریتانیا)
مجسمۀ سه هزار سالۀ بز کوهی یا گوزن با یک گوشِ سوراخ شده که سرِ آن به زیبایی به یک طرف چرخیده است. این تکوک سفالی از آرامگاه پادشاهان تپۀ مارلیک (Marlik) در نزدیکی رودبار (سمت راست رودخانۀ سپیدرود)، استان #گیلان، ایران بدست آمده است. (تهران، موزۀ رضا عباسی) #مارلیک #هنر_مارلیک
نمایی از قلعه رودخان (Rudkhan Castle)، یکی از بزرگترین و شکست ناپذیرترین دژهای تاریخ ایران باستان در نزدیکی فومن، استان #گیلان. پیشینۀ ساخت این دژ (شاید) به دورۀ شاهنشاهی #ساسانی میرسد. #قلعه_رودخان #آثار_ملّی
قدیمیترین کتابی که به خط و زبان فارسی تاکنون باقیمانده، نسخهای از #کتاب «الابنیه عن حقایق الادویه» تألیف (۳۵۰-۳۶۶ ق.) ابومنصور موفق هَروی داروشناس ایرانی است که به خط #اسدی_طوسی شاعر معروف و صاحب گرشاسپنامه در ۴۴۷ ق. استنساخ شده است. «خجسته باد بر خداوندش» (کتابخانۀ دولتی وین)
آبان روز و آبان ماه، جشن #آبانگان فرخنده باد. یشت پنجم در اوستا که یکی از بلندترین و بهترین و قدیمترین یشتهاست، موسوم است به آبانیشت و از جلال و عظمت فرشتۀ نگهبان آب، اناهیتا (Anāhitā) صحبت میدارد. تصویر معبد ایزدبانو اردویسور #اناهیتا در شهر باستانی بیشاپور، فارس. #هنر_ساسانی
اسب بالدار زیبای شاهنشاهی #ساسانی با تزئینات چشمگیر و در میان حلقههایی (مدالیون) از مروارید. پارچۀ ابریشمی مربوط به #هنر_ساسانی از قرن ۶ تا ۷ میلادی که در شهر آنتینوپولیس مصر پیدا شده است. (موزۀ هنرهای نساجی، لیون فرانسه)
کاخ بهرام پنجم، شاهنشاه #ساسانی (Bahrām V Gōr) در سروستان، فارس، ایران. نام محلی این بنا «قصر ساسان» است. شاید گفتۀ تاریخ طبری دربارۀ آتشکدهای که وزیر بهرام به نام مهرنَرسه، در نزدیکی فیروزآباد با دوازده هزار درخت سرو ساخته بود مربوط به همین کاخ باشد. #هنر_ساسانی #بهرام_گور
فریدون فرّخ، فرشته نبود / ز مُشک و ز عنبر سرشته نبود
به داد و دِهش یافت آن نیکویی / تو داد و دِهش کن فریدون تویی (فردوسی)
#فریدون در #اوستا بصورت θraētaona، از خاندان آثْویَه (Āθβiia) و اهل مملکت وَرِنَه (=جنوبغربی دریای مازندران) آمده است. (تصویر فریدون، پادشاه اسطورهای ایران)
قسمتی از یک پلاک #هخامنشی با نقش برجستۀ گاو بالدار و گلهای نیلوفر آبی (=لوتوس) که در قرن پنجم تا چهارم پیش از میلاد از سنگ لاجورد در ایران ساخته شده است. (محل نگهداری: تهران، موزۀ رضا عباسی) #هنر_هخامنشی
تیر روز و تیر ماه، #جشن_تیرگان فرخنده باد. این روز به اسم تِشْتَر (Av. tištrya / Pahl. Tištar)، ایزدِ باران است. بگفتۀ ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه، تیراندازی #آرش_کمانگیر از کوهی در طبرستان در جنگ منوچهر و افراسیاب برای تعیین حدود خاک ایران و توران در همین روز بوده است. >
آنها که کهن شدند و اینها که نوند / هریک به مرادِ خویش یک تک بدوند
این کهنه جهان به کس نمانَد باقی / رفتند و رویم و دیگر آیند و روند
۲۸ اردیبهشت، روز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری، فیلسوف، رباعیسرا، منجّم و ریاضیدانِ نابغۀ ایرانی فرخنده باد. #خیام #رباعیات_خیام #خیام_نیشابوری
آسمان تیره شد آن سبز چو بر خاک افتاد / شیون و همهمه در گنبد افلاک افتاد
در این #امرداد (=فرشتۀ نگهبان گیاه)، به یاد #سرو_کشمر، درخت مقدّسی که به یاری اشو #زرتشت و #کیگشتاسب در جلوی آتشکدۀ «آذر بُرزینمهر» در کاشمر کاشته شده بود و دریغا به دستور اهریمنی خلیفۀ عباسی بر زمین افتاد.
هفدهم امرداد ماه برابر با نخستین روز از نوروزِ ما (=نوروز ماه) و آغاز سال ۱۵۹۷ دیلمی فرخنده باد. نمایی از قلعه رودخان (Rudkhan Castle)، یکی از بزرگترین و شکست ناپذیرترین دژهای تاریخ ایران باستان در نزدیکی فومن، #گیلان. پیشینۀ ساخت این دژ (شاید) به دورۀ #ساسانی میرسد. #آثار_ملّی
تصویر قدیمیترین نسخۀ شعر فارسی که از متنی (سه قطعه) به خط مانوی و به زبان فارسی در میانۀ سدۀ چهارم هجری نوشته شده است. این قطعات در تورفان پیدا شده و توسط #والتر_هنینگ شناسایی شدند. متن در ۲۷ بیت و دربارۀ داستان (زندگی #بودا) بلوهر و بوداسف (Belawhar o Būdāsaf) است. #متون_مانوی
جام سفالین شش هزار ساله با نقش مرغهای آبی گردندراز، سگها و بزهای کوهی از دورۀ #شوش اول (۴۲۰۰ تا ۳۵۰۰ پ. م.)، ایران. در هیچ منطقه از #ایران نقش حیوان روی سفال با این مهارت دیده نشده است. نشان «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» (مؤسس: #احسان_یارشاطر) از همین جام طراحی شده است. (موزۀ لوور)
اسب بالدار زیبای شاهنشاهی #ساسانی با تزئینات چشمگیر و در میان حلقههایی (مدالیون) از مروارید. پارچۀ ابریشمی مربوط به هنر ساسانی از سدۀ ششم تا هفتم میلادی که در شهر آنتینوپولیس مصر پیدا شده است. (موزۀ هنرهای نساجی، لیون فرانسه) #ساسانیان #هنر_ساسانی
سپندارمَذ پاسبان تو باد / ز خرداد روشن روان تو باد (فردوسی)
#جشن_سپندارمذگان، بزرگداشت زن و ایزدبانو سپندارمذ (فرشتۀ نگهبان زمین و نمودار بردباری و فروتنی اهورامزدا) در فرهنگ ایران باستان فرخنده باد. سنگنگارۀ بهرام دوم شاهنشاه ساسانی در حال تقدیم گل به همسرش شاپوردُختک در شیراز.
سنگنگارۀ تاجگذاری اردشیر دوم شاهنشاه #ساسانی (۳۷۹ تا ۳۸۳ م.) در طاق بستان، کرمانشاه، ایران. از اردشیر دوم در شاهنامه با عنوان «اردشیر نکوکار» یاد شده است. اردشیر در این نقشبرجسته، حلقۀ شهریاری از #اهورامزدا میگیرد و ایزد #مهر (Av. Miθra / Pahl. Mihr) در پشت سر او ایستاده است.
ماه فروردین و روز خرداد (=۶ فروردین) در تقویم زرتشتی 🔥، #نوروز بزرگ و #خردادسال نام دارد. بسیاری از رویدادهای مهم اساطیری ایران، همچون زادروز «اشو #زرتشت اسپنتمان» و رفتن «کیخسرو سیاوُشان» به بالاترین مرتبۀ بهشت (=گرودمان) مربوط به این روز است. #نوروزبزرگ بر ایرانیان فرخنده باد.
کاسۀ شیشهای از دورۀ #ساسانی که در ایران (سدۀ ششم تا هفتم میلادی) ساخته شده است. طرح و تزیین «لانه زنبوری»، یکی از ویژگیهای #هنر_ساسانی بر روی شیشه است. (DAVID MUSEUM) #ساسانیان
امرداد روز و امرداد ماه، #جشن_امردادگان فرخنده باد. واژۀ امرداد یعنی بیمرگی یا جاودانی، در #اوستا Amərətāt و در پهلوی Amurdād آمده است. #امرداد مظهر دوام اهورامزداست و در عالم مادی نگهبانی از گیاه بر عهدۀ این فرشته است. بگفتۀ کتاب #بندهش، گل چمبک (زنبق) مخصوص به اوست. #امردادگان
بیست و یکم اسفندماه روز بزرگداشت حکیم نظامی گنجوی، شاعر و داستانسرای ایرانی در سدۀ ششم هجری فرخنده باد. #نظامی_گنجوی
نگارۀ «دیدن خسرو در آب شیرین را و نشناختن او» از نسخۀ خطی خمسۀ نظامی، آرشیو کتابخانۀ برلین. #خمسۀ_نظامی #خسرو_و_شيرين
تصویری از یک «معبدِ مهر / Mithraeum» که در ۱۹۳۴ م. از ویرانههای دورا-اروپوس (Dura-Europos)، شهری مرزی میان شاهنشاهی #اشکانی، #ساسانی و امپراتوری روم پیدا شده است. این معبد در ۱۶۸ م. ساخته شده و از بهترین نمونههای بازمانده از معابد #مهر است. (محل نگهداری در دانشگاه ییل آمریکا)