Evrim, Bilim ve Tarih. Hafta sonu dağıtımda. Bilim tarihi ve felsefesi perspektiflerinden de ele aldığım küçük hacimli ama yoğun evrim yazılarınıı içeren kitabımı ilgili okura takdim etmekten mutluluk duyarım :)
Az önce röbdöşambriyelimi giydim, açtım Çince bir kitap. Okuyamadım. Çince bilmiyorum. Röbdöşambırrr işe yaramadı. Bir kadeh viski tutuşturdum elime. O da olmadı. Pencereyi açtım elimde kadeh, üstümde röbdofilanvır, Boğazı göreyim diye. Fakat Ankara'dayım. Boğaz yok. Çince yok.
Bugün Cumhuriyet'in yıldönümü. Soldaki Cumhuriyet'in ilk yıllarında Milli Eğitim Bakanlığı'nın yayınladığı bir Darwin biyografisi. Sağdaki ise 1985'te, yine MEB yayını, Amerika'daki evanjelistlerin çıkardığı uyduruk, evrim karşıtlığı kitabının çevirisi. Başka söze gerek var mı?
“
#evrim
“ gündenme olduğunu görünce heyecanlandım neler oluyor diye. Meğer Survivor yarışmasında elenen bir yarışmacıymış. Bu gün de Türkiye için o gün değil anlaşılan :)
Köken kitapçılarda :) çeviriye kırk sayfayı aşkın not ekledim. Bu notlar güncel evrim bilgisi içeriyor uygun yerlerde. Örneğin göz gibi “karmaşık “ yapının evrimini Darwin’in temel izahı ile modern genetik bulgular ışığında vermeye çalıştım.
Paylaşacağımı söylediğim listeyi paylaşıyorum.Evrimsel biyolojiyi doğru bir kavrayış ve içerikle anlatan herkesin okuyabileceği popüler nitelikli kitaplardan bazıları şunlar:
1-Evrim Nedir? -Ernst Mayr
2-Evrim Neden Gerçektir? -Jerry A. Coyne
3-Üçlü Sarmal -Richard Lewontin
Güncel notlar ile çevirdiğim Türlerin Kökeni yayınlanması ardından bir buçuk yıl bile geçmeden dördüncü baskısını yaptı. İnsanlık tarihinin bu anıtsal eserine okurların gösterdiği ilgiye bir evrimsel biyolog olarak teşekkür etmek isterim.
Çok yakında :) Bu muhteşem klasiği çevirmiş olmaktan onur duyuyorum. Büyük evrimsel biyolog Richard Lewontin, Köken'in bu Türkçe çevirisi için ricamı kırmayıp önsöz yazdı.Benim de bir önsözüm var. Hemen her bölüme, güncel bilgiler ışığında dipnotlar ekledim. İyi okumalar dilerim.
Covid-19 aşılarının kalp problemleri yaratmak yerine bu tür problemlerin riskini hayli azalttığına dair en kapsamlı çalışma yayılandı. Bilim konuşunca aşı karşıtlığının söylecek sözü de kalmıyor. Boş konuşmak hariç.
Büyük evrimsel biyolog ve genetikçi Richard Lewontin'i kaybetmişiz. Çok üzgünüm. Darwin sonrasında çığır açan bir avuç büyük isimden biriydi kendisi. Hatta bana sorarsanız-ve pek çok bilim insanına-evrimsel biyoloji ve genetik alanında Lewontin kadar derin bakışı bulunan yoktur.
KÖKEN üç ay içinde ikinci baskıyı yaptı. Hazırladığım güncel notlar ile Darwin’in anlatım tarzını yansıtarak klasik bir çevirinin ötesine taşımaya çalıştığım, insanlık tarihinin bu büyük eserinin geniş bir kitleye ulaşıyor olması onur verici.
Bugün yaşama ilişkin algımızı kökten değiştiren, en az Kopernik devrimi kadar büyük bir bilimsel dönüşümü (evrimsel biyolojiyi) başlatan doğa bilgini Charles Darwin'in doğum günü. 12 Şubat Darwin Günü dolayısıyla bu büyük evrimciye bir kez daha selam olsun.
Türkiye’de laf anlamaz evrim karşıtlarına ve bilim düşmanlarına yıllarca karşı durdum, “Peki bu maymunlar neden insan olmuyor?” gibi sorulara sabırla cevap verdim, üç kediye bakıyorum,çürük akademi ile uğraşıyorum peki ya sen? :)
Hepimizin biyologlar günü kutlu olsun. Akademide,okullarda, laboratuvarlarda çalışan bütün biyologlarımızın anlamlı gününü kutlarken ülkemiz için biyolojinin ve bilimin daha çok kavranmasını diliyorum.
Irk kavramı ve politik doğruculuk: Irk yoktur, insan türü "ırk" gibi keskin gruplara ayrılamaz. Evrimsel biyoloji ve genetiğin, modern antropolojinin ortaya koyduğu hakikat bu. Bu gerçeği politik doğruculuk diyerek karalamak ise en hafifinden cehalettir.
Bilim de kolektif bir üretimdir, emekçilerin omuzları üstünde yükselir. Dehalar üzerinden bilimsel “ilerleme” hurafedir. Bütün emekçilere selam olsun. Yaşasın 1 Mayıs!
Şu "ırk" meselesi kafa karıştırmaya devam ediyor. Hemen söyleyelim, insan söz konusu olduğunda biyolojik olarak ırk diye ayrıksı gruplar oluşturulamaz demek politik doğruluktan değil bilimsel doğruluktan, evrimsel genetikten ve antropolojiden çıkan bir şey.
Üniversitelerin yüz yüze eğitimde kalması lazım. Öğrenciler zaten demoralize. Evlere kapanmaları yerine üniversitede sosyalleşerek, olağan üniversite öğretimiyle depremin travmasını aşabilirler ancak. Pandemi zaten iyice içine kapadı genç arkadaşlarımızı.
Darwin'in görece az bilinen eseri. Orikdelerin böcekle tozlaşması üzerine. Orkide taç yapraklarının böceği çekecek, konmasını sağlayacak ve polen almasını mümkün kılacak yapılarının evrimi üzerine müthiş bir kitap.
Bugün dünya biyologlar günü. Canlılığa dair her türlü yaşam bilgisinin nihai kaynağı olan biyoloji biliminden feyz almış, çalışan ya da çalışmayan, hak ettiği yerleri bulamamış binlerce biyoloğu bu vesileyle bir kez daha hatırlayalım.
Evrim karşıtlığı, ülkemize 80’lerin ortasında maksatlı biçimde sokulmuş, ülkemizin de dahil olduğu coğrafyayı ve insanlarını küçümseyen ve ötekileştiren yeşerdikleri Amerika’da bile sapkin kabul edilen zır cahil evanjelistlerin amaçlarına hizmet eden kara bir propagandadır.
Oytun Erbaş'ın "ayran"çalışmasına baktım. Hiç polemiğe girmeden gördüğüm-benzeri pek çok çalışmadaki-temel bir hatayı belirtmek isterim: Çalışma, anladığım kadarıyla, hepsi genetik açıdan homojen fareler gruplara ayrılarak yapılmış.
Her evrimsel biyoloğun okuması gerektiğini düşündüğüm kitaplar:
1-The Genetical Theory of Natural Selection-Fisher
2-The Causes of Evolution-Haldane
3-Genetics And The Origin of Species-Dobzhansky
4-Sistematics And The Origin of Species-Mayr
5-Tempo And Mode in Evolution-Simpson>
Nature'da yayınlanan, sineklerle yapılan çalışmaya göre yalnızlık uyku düzenini bozup çeşitli metabolik genlerdeki değişimle beyinde açık hissi yaratıp aşırı yemeye yol açıyor. Sosyal izolasyonla aşırı yemeyi ilişkilendiren, sinekle insanın evrimsel ortaklığından gelen bilgi :)
Ülkemizde evrimsel biyolojinin kurucu babası büyük evrimsel biyolog Aykut Kence aramızdan sekiz yıl önce bugün ayrılmıştı. Bilgisi çok derin, etrafta cirit atan popüler figürlerin aksine duruşundan ödün vermemiş, gerçek bir beyefendi olan Aykut hocamızı saygıyla anıyorum.
Sevgili Arkadaşlar-Sanırım dünkü bir programda Prof.Ali Demirsoy COVID19 salgını ilk çıktığı yerde, hastalığı kapan insanlar "itlaf" edilseydi salgın önlenirdi türünden sözler söylemiş. Ayrıca, Demirsoy, bu tavrın"bilimsel" olduğunu da iddia etmiş.
Sevgili İlker Canikligil ile insanda ırk kavramının ne denli temelleri olduğu üzerine konuştuk bugün. Yakında yayında olacaktır sanırım. Bu çerçevede Türkçeye çevrilmiş önemli bir kitabı da önermek istiyorum. Yazarı alanın önemli popülasyon genetikçisi Guido Barbujani.
Türkçe'deki (Osmanlıca) yazılmış ilk telif evrim kitabını Tarihçi arkadaşım Kudret Emiroğlu ile birlikte günümüz okurlarına kazandırmış bulunuyoruz :). Evrim ve Kanunları adıyla Bilim ve Gelecek Kitaplığı'ndan henüz çıkan bu eser Edhem Necdet'in 1913 tarihli Tekamül ve Kanunları.
Yaşamın tarihindeki olağanüstü çeşitlenmeyi ifade eden Kambriyen Patlaması üzerine öğrenci arkadaşlarımızla hazırladığımız kitabımız çıktı :) Cumartesiden itibaren sanal ve fiziki kitapçılarda. Hatta Kitap Yurdu şu an satışa sunmuş durumda.
Celal Şengör'ün söyledikleri kadın söz konusu olduğunda güya farklı dünya görüşlerinin nasıl da aynı damardan beslenip geliştiklerinin tipik bir örneği. Cinsiyetçilik maalesef bu ülkenin egemen, sözde farklı kabataslak zihniyetlerinin birleştirici çimentosu.
Darwin'in Descent of Man (insanın türeyişi) adlı büyük eserinin çevirisine ülkemizdeki büyük yayın evlerinden biri için başlıyorum.Sosyal bilimlerdeki ilgili tartışmalardan modern insan evrimi çalışmalarına, güncel notları içerecek bu çevirinin iki yıl içinde çıkması planlanıyor.
@madamcurie16
Orta Doğu coğrafyasının bu hale gelmesinde, demokratik rejimlerin Orta Doğu coğrafyasında yeşermemesinde İngiliz devlet politikalarının rolü de büyük. Karşılaştırma fazlasıyla basit olmuş kanımca.
Nisan ayı içerisinde Tufan Kıymaz , Cem Kamözüt ve Pangaltı Evrim ile birlikte sahte bilim üzerine bir sempozyum düzenliyoruz. Homeopati, astroloji, akıllı tasarım, taşlı tuşlu enerji v.b. başlıkları bu bilimsizliklere karşı mücadele eden arkadaşlarımızla ifşa edeceğiz.
Matbaadan geldi ve ilgili okur için hazır durumda. Arka kapaktaki barkodu okutarak kitap içeriğini görmek ve ilk bölümü okumak mümkün. Böylesi önemli bir kaynağa vesile olduğum için çok mutluyum.
Mustafa Kemal Atatürk eşsiz kişiliği, keskin pragmatizmi ve dünyayı okuyan muazzam aklı ile hiç kuşkusuz dünyanın gördüğü en çarpıcı dönüşümlerden birinin mimarı oldu. Kendisini büyük bir saygı ve minnet ile anıyorum.
Prof Dr.
@ergideniz
hocamızla birlikte düzenli olarak 2 haftada 1 Cuma akşamlar 22:00'da
@burakcankaya07
moderatorlüğünde EVRİM-101 yayınlarına başlıyoruz. Temel düzeyde, herkesin anlayabileceği yayınlar olacak. İlk yayın bu akşam 22:00'da adresinde
Müsaadelerinizle bugünden itibaren evrimsel biyolojinin Darwin sonrasındaki büyük atılımlarını içeren temel eserleri paylaşacağım. İlk eser büyük evrimsel genetikçi ve istatistikçi Ronald Aylmer Fisher'ın "Doğal Seçilimin Genetik Kuramı".
Richard Lewontin'in insanı "ırk"lara ayırmanın anlamsızlığını Evolutionary Biology'de gösterdiği çalışmanın 50 yıldönümü için Royal Society'nın dergisi özel bir sayı yayınladı. Evrim bilimi insanın ideolojik/toplumsal yanılgılarını bir yana bırakabilmesinin de akıl yoludur.
Dünya bilim kadınlar günü kutlu olsun. Rosalind Franklin'i, Barbara McClintock'u, Lyn Margulis'i, Perihan Şadoğlunu ve bilimin her alanına emek veren, yaratan, sayısız mücadeleci kadını unutmayalım unutturmayalım.
Hatay'lıyım. Deprem Antakya'yı yerle bir etmiş. İskenderun, Payas çok kötü durumda. Maraş, Adana, Osmaniye'de yıkımlar çok feci. Ve diğer iller. Giden binlerce can. Geride kalanların sefaleti ve acısı. Öfke ve acı içimde iç içe.Yönetim politikalarına bilimin kılavuzluğu tek çare.
Akademisyen elbette saygıyı hak eder. Hoca ile öğrenci arasındaki mesafe ölçülü bir samimiyeti de içeren karşılıklı saygıya dayanmalıdır. Ancak nasıl öğrenci mesafesini ayarlamakla sorumluysa hoca da bu mesafeyi bir tahakküm ve aşağılayıcı otorite aracı olarak kullanmamalıdır.
Sober’in bu çok önemli eserini Türkçeye çevirmeye karar verdik. Ülkemizin önemli biyoloji felsefecisi sevgili Mehmet Elgin ile birlikte. Çeviri önümüzdeki yılın başlarında raflarda olacak.
Çevirisini yaptığım, değerli meslektaşım Greg Gibson’un “Son Sözü Genom Söyler” adlı kitabı İş Bankası yayınlarında-bu kez Bilim Serisinde-bir kez daha basıldı.
Bir çok yerden bu soruyu soran kişi oldu bana. “Türk Geni” diye bir şey yok, söz konusu insan olduğunda “ırk” yok.“Nasılsa Türk’üm virüs bana bulaşmaz.” demeyin lütfen. Ülke çapında ve bireysel bütün önlemler alınmalı, Türk basını ise daha hassas olmalı!
#viruestuerkiyede
Emeğin değersizleştirildiği, insanın bir avuç aç gözlünün insafına terk edilmişliğinin kaderdir ya da doğaldır diye yutturulmaya çalışıldığı bir dünyaya inat 1 Mayıs hepimize kutlu olsun!
"akıllı tasarım" gibi sahte bilim argümanının evrim kuramını "çürütme" ihtimali bir şempanzenin klavyenin rastgele tuşlarına basarak Hamlet'i yazma ihtimalinden bile çok daha düşüktür. Zira evrim karşıtlığı zaten her türlü şekilde meseleyle alakasız olduğundan hep sıfırı çeker.
Erzin'liyim. Evler genellikle müstakil ve tek katlı, portakal ağaçlarının olduğu bahçelerle çevrili. Kent meydanında çok katlı yapılar hakim. Kaçak yapılaşma hemen hiç yok. Erzin depremden zarar görmedi. İnsan hayatı odaklı çözüm ne kadar basit değil mi.
Evrimi "çürütme"nin eğlenceli yolları nedir? Benden iki öneri :)
1. Türlerin Kökeni kitabına yukardan ama iyice yukardan sert vuruşlar
2. Manavdan aldığınız muza evrim adını koyup, nemli yerde bırakıp çürüyünce evrimi çürütmüş olmak
SİZCE BAŞKA NE OLABİLİRDİ?
İnsan haricindeki Primatlar üzerine son derece bilgilendirici, yarı popüler ve içeriğiyle doyurucu telif bir eser raflarda! Sevgili Aslıhan Niksarlı’nın hazırladığı, Jane Goodall’un önsöz yazdığı bu çok yazarlı eseri şiddetle tavsiye ederim.
SAY yayınlarının 101 serisinden Evrim 101 başlıklı kitabın yazımı için az önce anlaştık. Ortak kökenden değişerek türemenin modern çerçevesini temel evrimsel düzeyler açısından ele alacağım genel okura yönelik bir kitap yazmayı hedefliyorum. Yaklaşık bir yıl sürecek :)
Edisyon kritik olarak çevirdiğim, insanlık tarihinin mihenk taşı eserlerinden biri olan Darwin’in “Türlerin Kökeni” bir yılını doldurmadan 3. baskısını yaptı. Kendi ön sözümü ve büyük evrimci R.Lewontin’in Türkçe baskı için yazdığı ön sözü de bu vesileyle sizlerle paylaşıyorum.
Şöyle bir haberim var: Darwin'in Descent of Man kitabını çevirmekte olduğumu söylemiştim. Geniş biçimde notlayacağım bu çevirinin Yapı Kredi Yayınları Kazım Taşkent serisinden çıkacağı bilgisini de paylaşmak isterim. Çeviri önümüzdeki bahar başlarında çıkmış olacak.
Ankara Bilim ve Felsefe Topluluğu olarak 11 Kasımdan itibaren yedi oturumluk-elbette ücretsiz- güncel evrim bilgileri ışığında, Türlerin Kökeni okuma ve tartışma etkinliği başlatıyoruz. Etkinlik Ankara'da. Ayrıntılar topluluğun web sitesinde bir kaç gün içinde yer alacak.
Zaten derme çatma, olguların sığ bir şekilde sıralanmasından ibaret biyoloji müfredatına evrim karşıtlığını sokma işinde bilinçli ya da bilinçsiz şekilde yer alanlara sormak istediğim şu: inanç-inançsızlık çatışmasını çoktan aşmış, tıptan tarıma pek çok alanın belkemiği olmuş +
9-Evrim Kuramı ve Mekanizmaları - Çağrı Mert Bakırcı
10-Evrimsel Biyoloji Yazıları - Ergi Deniz Özsoy(yayına hazırlayan)
Devamınında daha spesifik konular için de liste yapacağım.
Sevgiler.
4- Biyoloji Budur- Ernst Mayr
5-Atalarımızın Hikayesi -Richard Dawkins
6-Evrim: Çok Kısa Bir Başlangıç(baskıda)- Brain ve Deborah Charlesworth
7- Evrim mi Yaratılışçılık mı? - Eugenie Scott
8-Evrim: İnsanın Kökenini Çözme Hikayesi -Tamer Kaya
Bugün paylaşacağım eser 20 Yüzyılın en büyük evrimcilerinden Theodosius Dobzhansky'nin Genetik ve Türlerin Kökeni adlı klasiği. Bu kitap Türlerin Kökeni'nden sonra, 20. Yüzyılda evrimsel biyolojiyi etkilemiş en önemli eser olarak kabul edilir.
Bu-hiç kimse kusura bakmasın- okunan şeylerin akıl süzgecinden geçmesi engelleyen tamiri imkansız bir zihin tembelliği ve avamlığının ya da "ırk" sözcüğünün yarattığı huşu ile kendinden geçerek kimlik oluşturmaya çalışma zaafının patolojik bir dışavurumudur.
Erkeklik ve kadınlık diye bir şey elbette var: Biyolojik farklılıkların insan olmanın getirdiği birikimle yarattığı hoş gerilimin düşünsel, bedensel ve toplumsal tezahürü. Fiziki üstünlüğün şiddeti erkeklik değil olsa olsa ruhsal bir ödlekliğin ifadesidir.
#pinargultekin
Sahiplerinden ayrılan köpekler tekrar kavuştuklarında insandakine benzer bir duygulanım ile mutluluk göz yaşı döküyorlar. Tüm canlılar en az insanın kendine duyduğu kadar sevgiyi hak ediyorlar. Ne evrenin ne de dünyanın merkezindeyiz.
O zaman bir kez daha söyleyelim: "Irk" kavramı, insanın genetik varyasyon düzeyi ve bu varyasyonun tarihsel dağılımı göz önüne alındığında anlamsız ve gereksizdir.
Sizin Üniversite’de işiniz ne o halde? Bu hastalıklı zihniyetlerden gına geldi artık. Özellikle Üniversite nedir zerre kadar fikri olmayan zavallılardan.
Genler, Toplumlar ve Diller. Cavalli-Sforza'nın İnsan Genlerinin Tarihi ve Coğrafyası adlı muazzam eserinin popüler hali. Dil, insan evrimsel genetiği ve kültür tarihi penceresinden insanın gezegendeki yeri üzerine güncelliğini koruyan küçük bir başyapıt. Şiddetle tavsiye olunur.
Türkçe baskısı için önsöz yazdığım "Evrim Çok Kısa Bir Başlangıç" adlı kitap nihayet çıktı. Çağımızın önemli evrimsel genetikçileri Brain ve Deborah Charlesworth'un evrimi tüm yönleriyle oldukça öz ve açık biçimde anlattıkları harika giriş kitabını okumanızı tavsiye ederim.
İSLAMIN KIZI!
Sen OYUN ALANLARININ değil, imanın, iffetin, ahlakın, hayanın, edebin SUTANISIN; SEN "burnunu göstermekten utanan" ANALARIN EVLADISIN. Ekranlara ve sakallı ağabeylerinin popüler kültürün kurbanlarına "sultan" demesine aldanmayasın! Umudumuz da, duamız da SENSİN!
Ülkemizde evrimin dünya görüşü farklarına karıştırılmaksızın, olması gerektiği gibi, bilimsel içeriğiyle kavranılmasında önemli yol alındığını söylemek mümkün. O halde şunu soralım: EVRİM KARŞITLIĞI NEDEN BİLİMSEL İÇERİKTEN YOKSUNDUR? Somut örneklerimiz ne olurdu bu konuda :)
Geçenlerde bir programda James Watson'un pek de genetikçi sayılamayacağını söylemiştim. Tek bir örnek vereyim: Watson bir röportajında Afrika kökenlilerin Avrupa kökenlilere göre daha düşük zekalı olduğunu iddia etmişti.
Fizikteki gibi bir yasa tanımlayabilir miyiz biyolojide? Bu kitap biyolojinin temel yasası olabilecek bir genelleme hakkında. Seçilim, genetik sürüklenme ve gelişimsel sınırlanma gibi evrimsel etkenler olmadığında her düzeydeki çeşitliliğin artışını bir yasa olarak öneren kitap.
Doğadaki gen etkileşim biçimlerine benzer bir etkileşim modelini bütün genomu tarayarak ortaya koymayı amaçladığımız çalışmaların ilkini G3 ( Genes Genomes Genetics) yayınladık :)
Hukuk yok edildiğinde cümle dahi kurmaktan aciz arsızın şiddeti gün yüzüne çıkar, doktoru da avukatı da, kadını da ,öğrenciyi de, kediyi köpeği de öldürür, ormanı da yakar.
Efendim müsaadenizle uyduruk, üfürme içerikli kitaplar serisi başlatmak isterim. İnanç ile bilim nasıl sulandırılıp lüzumsuz bir tartışma başlatılır, ithalen memlekete getirilir ve kafa karıştırılır aşağıdaki laf salatası buna örnektir. Başka öneri?