Ben bir Kırmanc (Zaza) Kürdüyüm.
Ve Beşikci hocamızın da dediği gibi nasıl ki Oğuzlar ve Türkler demek yanlış ise Zazalar ve Kürtler demek de o denli yanlıştır.
HDP gidip (İstanbul hariç) 500 kişiyi toplayamayacak bilumum Türk solcusu TİPlere mv. kontenjanı ayıracağına niye Zana Farqînî’yi mv. göstermez mesela? Üstelik de hayatını Kürtçeye vakfetmiş ve siyasal olarak da kendi mahallerinden asil bir Kürt.
Zazacılık propagandasının, önceleri Kürt hareketlerinde etkin biçimde yer almış bazı profillerce yapılması, Almanya merkezli ve Ermenistan destekli olması, Kemalist ve Türk ulusalcı çevrelerce köpürtülmesi dikkat çekmesi gereken bir nüans.
National Geographic'in Ağs. 1992 tarihli 182. sayısının dosya konusu Struggle of the Kurds (Kürtlerin Mücadelesi) idi. 24 sayfalık Cristopher Hitchens imzalı analiz şu cümleyle bitiyordu:
... [Kürtlerin] Onların güçlü ve sabırsız düşmanları var Ve kolaylıkla usanan dostları.
Ekrem bey biz Zaza Kürtleri tanısın istedim. Kendisine sunarken; “Bugüne kadar yazılmış ilk ve en geniş kapsamlı çalışma” dedim. Beri yandan bizim mahalleye de bir mesaj çıkıyor; hakeden çalışma ilgiyi, övgüyü ciddi/nitelikli üretimler yapanlar ise onore edilmeyi hak eder.
İstanbul için Zazaca öğrenme vakti
İBB Enstitü İstanbul İSMEK bünyesindeki ilk Zazaca kurs programının kayıtları açıldı. İstanbul’da yaşayan anadili Zazaca olup, okuması-yazması olmayanlar ile Zazacayı öğrenmek isteyen herkese hayırlı olsun.
Diyarbekir'de Ehmedê Xani konulu konferansındaki o sözünü o anı tekrar yaşıyor gibi anımsıyorum:
“Yaptığım çalışmalarda gözüme çarpan bir husus da şu olmuştur; Her kim Kürtleri kendisine dert edinmişse 50'sini fazla geçirmeden vefat etmiş ... Ruhun şad olsun manosta..
DUYURU
Tarafımdan 15 Kişi ile sınırlı olacak şekilde (10 Kırmanc/Zaza, 5 Kurmanc) tamamen gönüllülük temelinde Online (Uzaktan) Kırmancca (Zazaca) kursu verilecektir...
13 Şubat 1923
Münih'te yine acıklı günler yaşıyoruz. Beş parasız bir durumdayım. Buz gibi bir odada oturuyor ve bu gece bu odada saatlerce yazı, hem de Almanca hikaye yazıyorum.
Değişik iki gazeteye göndermiş olduğum iki makale her ne kadar kabul olunmuş ve karşılığında (+)
Bugüne kadar en fazla Kürtçe (Kurmancca-Zazaca) ve Türkçe eser vermiş üç Kırmanc (Zaza) Kürt aydını Munzur Çem, M. Malmîsanij ve Seîd Veroj’dur. Çocuk edebiyatından gramere kadar birçok türde Kırmancca (Zazaca), modern dönem Kürt ulusal mücadelesi ve portreleri, Kürt basını,+
Küçük ama sevindirici bir haber:
Mardin Artuklu Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi'nde Uzaktan Eğitim Kürtçe (Kurmancî-Zazakî) Kursları yakında başlıyor.
Ön kayıt ve bilgi için aşağıdaki linkleri
Kurmancî:
Zazakî:
Enstitü İstanbul İSMEK’te Kirmanckî (Zazakî) kursu kayıtları (tüm programlarda olduğu gibi) bugün başladı. Dil konusundq duyarlı takipçilerimin paylaşması ricasıyla. (Kurmancî de mevcut.)
1949 tarihli bir Britanya raporu Celadet Bedirxan’ı ünlü bir avcı, satranç oyuncusu olarak tanımlıyor ve onu “insanı şaşırtan bir dilbilimci” olarak karakterize ederek Kürtçe, Türkçe, Arapça, Fransızca, Almanca, İngilizce ve Yunancaya yönelik kusursuz bilgisinden bahsediyordu. +
KESA 3. yılında. “Yavaş yavaş ama sağlam adımlarla ilerle” mottosuyla Kirmanckî (Zazakî) öğreten sayfa Pazar dışında her gün organik kart paylaşıyor. KESA’nın daha fazla insana ulaşması için hesaplarınızda paylaşmanız ricasıyla.
Verdiğim yanıt üzerine Bayan Mine G. Kırıkkanat beni engellemiş. Üzerine konuşmayı bile kendime zül sayarım.
Konuyu takipçilerimin bilgisine sunuyorum.
Zazaları etnik ve dilsel bakımdan Kürtlükten koparmaya matuf düşünce ve eylemler içinde olan marjinal çevreye Zazacılar yerine “Deylemci Zazacılar” (malum uydurdukları Deylem teorisine gerçek diye inanmaya başladılar) ya da “Anti-Kürt Zazacılar” tabirlerini kullanmak gerek derim.
“Türkiye’de yaşayan ve çeviri yapabilen Kürtlere bir eleştirim var. Türkçe bilmeyen Kürt yazarları pek hesaba katmıyorlar. Örneğin Türkiye’de yaşayan bir Kürt yazarın kitabında Türkçe bir cümle geçer ve çeviride bunun Kürtçesini belirtmezler. Sanki bütün Kürtler (+)
Zazaca öğrenmek için İstanbul'da bir olanak daha var. Bu kez konuşamayanlarını & konuşmacılarını & çokkültürlülüğe zenginlik olarak gören insanları duyuru linkiyle birlikte hashtag yapmaya çağırıyorum.
#İsmekteZazacaKursuVar
Sen var mısın?
"Eğer ulus, aşiret ve partiye kurban edilir ise, o zaman elde ettiğimiz çoğu kazanımları yitiririz. Eğer ulus bunların üstünde görülür ise bir bütün olarak kazanırız. Her halk gibi devlet kurmak, Kürtlerin de hakkıdır."
Mesut Barzani
(+)
Koçgiri hadisesi devam ederken İnönü Muharebesi’nde Kürt Süvarileri
…
İstanbul’da yayımlanan Vahdet gaz. 1 Nisan 1921 tarihli nüshasının Mustafa Kemal Paşa’nın resmini merkeze alarak verdiği manşette Eskişehir civarında yoğunlaşan çatışmalara ilişkin şu ifadeler yer bulur: +
Didim Dersimliler derneği Haftada da 2 gün (8 saat) olmak üzere ücretsiz Kırmanckî kursu düzenliyor. Bu hafta başlayacak kursa kaydolmak için 05533888913’ü arayabilirsiniz.
DUYURU
15 Mayıs Kürt Dili Bayramı münasebetiyle bu yıl 2. kez açmayı planladığım gönüllülük temelindeki grup kursu ilk dersleri 15-22 Mayıs arası bir günde gerçekleşecektir.
Kurs, 15 Kişi ile sınırlı (12'si Kırmanc/zaza, 3'ü Kurmanc) Uzaktan Eğitimle Zoom üzerinden haftada (+)
Duvardaki Kırmancca (Zazaca) cümlede bir hata var mıdır? Varsa nedir ve nasıl giderilebilir? Doğru cevabı veren ilk kişiye rahmetli Munzur ÇEM’in (dijital) Zazaca Hikayeleri Antolojisi adlı eserini hediye vereceğim.
Değerli arkadaşlarım ve takipçilerim Öncü Bir Kürt Aydını: M. Malmîsanij (Biyografi ve Bibliyografya) adlı kitap çalışmama Mersin Kitap Fuarı'daki Pirtûkakurdî standında ulaşmanız mümkün.
"Barzani, Kürt folklorunun bir kahramanıdır... O, Kürt bağımsızlık mücadelesinin tarihi kahramanı ve bağımsızlık hareketinin de de facto lideridir."
Jean-Marie Pradier
Olan ol’muş. Madem Sezai Muş milletvekili olacak bari hiç değilse “Burası Muş’tur”un dışında “Çûme Mûşê” ve Çepkî oyununu öğrensin.
Espri bir yana Heyf! (Yazık!)
@mkirikkanat
@mkirikkanat
Sizde ve sizin gibilerde Antikürt tutumdan dolayı oluşan ruhsal oksidatif strese karşı ne önersem beyhude. Mamafih İngiliz Parmağının izini sürmek için Uğur Mumcu’nun Kürt-İslam Ayaklanması adlı kitabını okumaya davet ederim. Orada bu iddianın mesnetsizliği üzerine
Zazaca Unesco yok olma tehlikesi... bu bir realite değil mi? Öyleyse bu dilin öğretim faaliyetinden daha önemli ve kıymetli ne olabilir ki? Şöyle bir bakın bildiğiniz, tandığınız Zazaca üzerine çalışanlara, yeni-eski yazar, araştırmacı, yayıncı, yazar, sanatçı vb. şahsiyetlere
ZAZACA KONUSUNDA ÖZEL ÇAĞRI
Bilindiği gibi her toplum ve birey için her şeyin üzerinde olan, herkesi bir arada buluşturan bazı ortak değerler vardır. Bu değerlerden biri de hiç kuşkusuz dildir. Kamusal alandaki varlığı zayıf düzeydeki dilleri anadil olarak konuşan toplumlarda,
“ [Mistefa] Barzani Kürt halkının geleceğinin süper güçleri çıkarları doğrultusunda kullanmaktan geçtiğini görebilecek kadar zeki bir adamdı. Hiç kimse zaten Kürt problemine gerçekçi bir çözüm arama çabasında değildi. Kürdistan‘ın geleceği ne Washington‘da ne Londra‘da ne de (+)
Adam görmüş hem de 104 yıl önce: “Gelen iktidarın yarın bize [Kürtlere] ya ölüm ya esirlik ya asimilasyon ya da mahvoluş demeyeceğini nerden bilelim?
Memduh Selim Bey, Jîn gazetesi, 1920
William Eagleton (1926-2011) bilirsiniz İran'da da görev yapmış Amerikalı bir diplomattı. Biz Kürtler kendisini daha çok The Kurdish Republic of 1946 adlı kitabıyla tanırız. Türkçesiyle adı 1946 Kürdistan Cumhuriyeti olan bu kitabı emeklerine çok saygı duyduğumuz değerli +
Artuklu Ünv. TR.’ de Yaşayan Diller Enstitüsünce çıkarılan Mezopotamya Çalışmaları (JMS) adlı hakemli derginin Zazaca ve Zazalar; Edebiyat, Kültür ve Dil konulu özel (yeni) sayısına yazdığım makaleyi ilgililerinin bilgisine sunuyorum.
Benimki bir lütuf değil kendim için bireysel kültürel sorumluluk olarak addettiğim bir girişim. Umuyorum anadilini yazım-gramer kurallarıyla öğrenmeyi/yazmayı önemseyen sanatçı-basın çalışanı Kırmanc (Zaza) Kürtleri için faydalı olur.
Enstitü İstanbul İSMEK Şişli Mecidiyeköy Dil Okulu, Ataşehir Dil Okulu ve Sarıgazi İsmek’te Zazaca A1 kursu kayıtları devam etmektedir.
Tüm takipçilerimi paylaşmaya davet ediyorum. Ana dil duyarlılığı olanlar, zaten duyarsız kalmayacaklardır.
Nê Sipasnameyî ez şa û rûmetdar kerda. Nê rojanê Bobelata Pîle de yew qulte moral da zerrîya mi.
Seba ke KESA resnaya Serekwezîrê ma yo rêzdar Mesrûr BARZANÎ, ez kak Botan TAHSEENî rê zaf sipas kena.
Lozan Antlaşması'nın azınlık sorunlarıyla ilgili bölümünün sonucunda, Türk heyeti, Kürt kelimesinin hiç bir şekilde antlaşma metinlerinde geçmemesini ısrarla istemiş ve Kürtlerin haklarıyla ilgili korunmanın gündeme getirilmesini de engellemiştir. Türk Temsil Heyeti'nin
Roşanê Kurdkî pîroz bo!
Wa hertim berz bo alaya ma ya vengin, letîf û awaze.
Înanê ke hetanî ewro payramendiş û averşîyayîşê kurdkî (kurmancî, kirmanckî, sorankî, hewramkî, lurkî) bi semîmîyet xizmet kerdo rê bi minet û heskerdişî...
Hazırlığı uzunca bir zaman alan “Sözden Yazıya Zazaca” adlı kollektif çalışma, Peywend yayınları arasından çıktı. Tüm paydaşlarıma ve yayınevine teşekkür ediyor, yararlı olmasını diliyorum.
Ewro Dîyarbekir de rojan ra KESA bîye. Gelek dost û embazî, qedirşinasî û sînayoxê kirmanckî salonêka Zerzevanî kerde pirr. Ez bi estbîyayîşê înan zaf keyfweş bîya. Pêrune rê tek bi tek sipas kena. Bi KESA bimanê & sey aye emrêko derg biramê.
KESA, sey kitabî weşanîya!/weke pirtûk hat weşandin!/kitap olarak çıktı!
Ocak 23başından itibaren sadece Dîyarbekir, İstanbul, Ankara, İzmir ve Almanya'da & birer noktadan temin edilebilecek. Kitabı edinmek isteyenler bana sosyal medya hesaplarımdan (DM'den) ulaşabilirler.
Müküslü Hamza (1892-1958) 20. yy. başlarındaki Kürt yurtseverliği çalışmalarında aktif rol oynayan Kürt aydınlarından biridir. Kürdistan Teali Cemiyeti (KTC) ve Jîn dergisi ve gazetesinin önde gelen sorumlularındandır. KTC’nin çalışmaları çerçevesinde +
Kürt Dil Bayramı münasebetiyle 15.5.2021’de gönüllü vermeye başladığım Zazakî kursu (5. ayın/40 saat) ardından bu akşamki son derslerle noktaladık. Bundan sonra da imkanım oldukça her yıl tekrarlamaya çalışacağım.
Hep dediğim gibi "xo bê ziwan, ziwanê xo zî bêkes meverdê"
Kirmanckî/zazakî de nimûneya 1. ya nuşteyan yê ke derheqê Ehmedê Xanî û Mem û Zîne de nusîyayê.
N. Elî bi nameyê xo yê rastkênî Nîhat Saganda yew Sêwregij o û demêk rojnameyê Armancî de tayê nuşteyê êyê kirmanckî weşanîyayê.
Demek ki Kürtçeye/Kürtlere dair hatırı sayılır işler yapmak için illaki bir Kürdoloji lisans-master mezunu ya da akademisyeni, veya popüler bir medya-yayıncılık vb. yüzü yahut da egosu sıcak hava balonunu çağrıştıran bir Kürt entelektüeli olmak gerekmiyormuş.(+)
Tarih, istila sicili kabarık kavimlerin hangileri olduğunu şüpheye yer bırakmayacak şekilde kaydetmiştir. Bugün Suriyeli mültecilere ve göçmenlere karşı "Sessiz İstila" filmiyle ırkçılık ve nefret suçuna imza atanların/yahut da onların bir türevinin daha dün Türkiye'nin bazı (+)
99 yıl önce bugün (14.04. 1925, 05.30 - Bitlis Harp Divanı kararı) Kürt İstiklal Cemiyeti Azadi kurucuları Cibranlı Kürt Miralayı Halit Bey, eski Bitlis Mv. Yusuf Ziya Bey, kardeşi Teğmen Ali Rıza, Yusuf Ziya’nın damadı Faik Bey ile Molla Abdurrahman Bitlis’te kurşuna dizildiler.
“Sağ kulağınız tetikte olsun; iyi şeyler duymak için. Sol kulağınız sağır olsun; kötü şeyleri duymamak için.”
Bir Kürt deyimi.
Derleyen: Pîremerd (Süleymaniyeli Tevfik)
Yeri gelmişken gazeteci, yazar, şair, bürokrat gibi bir çok yönü olan Pîremerd’in (Tewfîqê Silêmanî) 6000
Yê her miletî, tayê şexsîyetê xo est ê ke ê manênê estareyê destê şodirî. Rayîr musnenê miletê xo, rayber ê, kamil ê, qedirgiran û kesê berz ê. Mam. Munzur ÇEM tena seba kirmancan ney, seba heme kurdan şexsîyetêko winasî bî. Ez, ey bi hurmet û heskerdişî yad kena. Ruhê ey şa bo…
Ma nê fîlmî bi wesîleyê Roja Ziwanê Dayîke ya Mîyanneteweyî ziwanê xo Kurdkî ke vera hende zext û înkarî sey ma çok ronênayo û miletê xo rê dîyarî kenîme. (22/02/2022)
CAN & İKİNCİ & ALLAHVERDİ EREBEKAR/AJOKER
@burcuallahverdi
@YouTube
aracılığıyla
“Ez nêeşkaya zûran û hîleyanê şima de şira sere, no mi rê bî derd. Mi kî vera şima de çok nêda erd, wa şima rê kî no bibo derd.”
(Ben sizin yalan ve hileleriniz ile baş edemedim, bu bana dert oldu. Ben de sizin önünüzde yere diz çökmedim, bu da size dert olsun.)
SEYÎD RIZA
Bana deseler ki “Mustafa Kemal Anıtkabir’den kalkmış odur Diyarbakır Dağkapı’da üç tekerleklide Hıyar satıyor.” inanırım ama TC Kürt sorunu çözecek deseler inanmam.
Mahmut Baksi
(1944-2000)
Vizêr Xarpêt de yew erdlerzêdo girs qewimîya û tesîrê ey gelek qeza û bajaranê bînan ser o kî bîy. Ez şarê ma yê ê herêman ra vana wa derbaz bo. Êyê ke netîceya feqîrî û nê afetî ra merdê, Heq ruhê înan pê rehma xo şa bikero, birîndaran rê şîfa û keyeyanê înan rê sebir wazena.
Çewlîgê Heywanan yê G. Orwellî êdî bi kirmanckî zî esto.
Ez açarnayox Sezgîn Firat û kedkaranê weşanxaneyê Avestayî pîroz kena. Baş ke înan yewna berhemê edebîtayê dinya bi ma dayo qezenckerdiş.
Önünde diz çökmeyerek düşmanına dert bırakan soylu ulusal önderimiz Seyit Rıza'yı ve "Milli gaye uğrunda çalışmaktan ve hatta bu uğurda hayatımı feda etmeden yılmadım, yıldıramadılar.” diyen ve ömrünü milletinin özgürlüğü için feda eden Dr. Nuri Dêrsimi'yi saygı ve minnetle (+)
Leberwurst* getirmez mi. Onu katık yaptım. Üstüne bir de .... kabuğundan çay içtim. Durum kötü mü kötü.
[* Ciğerden yapılmış sucuk ya da salam.]
Celadet Âlî Bedirxan, Günlük Notlar 1922-1925 (Dilini Sadeleştirerek Yay. haz.: Malmîsanij, 2. baskı. Avesta Yay., 1997, s. 56
Ruhê Şêx Seîd û embazanê ey şa bo. Ma înan xo vîr ra nêkenîme...
Tarîxî Ma ra Rîpelêk:
Şêx Seîd û Embazê Ey ke Pîya Darde Bîyî
Ehemê DIRÎHÎ
NewePel: Rojnameyo Kulturî yo 15 Roje, Hûmare: 31, Dîyarbekir, 16-30 Hezîrane 2012, r. 4
Ax û ala û niştîman
ziman, çand û Celadet Elî Bedirxan.
Ez roşnvîr û kurdperwero pîl Celadet Elî Bedirxanî (26/4/1893-15/07/1951) bi rehmet û hurmet yad kena.
Ne ilginç değildir şovenist Türkçüler, derin Kemalistler ile önemli orandaki Beyaz Türkler ve Türk siyasal islamcılar “Zazalar Kürt değil”i ağızlarından düşürmüyorlar.
Bêşirove: “Eke ti sereyê xo berz bikî biewnî însanan ra, ti vînenî ke; kam derd û dejanê xo ra haydar o, kam sereyê xo seba însanan, seba kulturî, seba aşitî, seba îlmî, seba hunerî dejneno o merdim kamîl o.''
Kerem Sevinç (2015, Basnews)
Anadolu Alevistan (Aleviya) olmadı Zazana o da kesmedi Zazaistan, Zazakistan...
Çeşit çeşit Zazacı türleri olup, bunların içerisinde farklı popülasyonlardan gelenler de bulunmaktadır. Bkz. Ekler.
Kaynak: Kızıl Yol dergisi sayı: 2, 1984/Fransa.
Harita s. 48, metin s. 3