aleko bacanos. 1888’de silivri’de doğmuş. istanbul kemençesi çalarmış. yorgo bacanos’un abisi. o dönemin meşhur şarkıcısı denizkızı eftalya hanım’a şu şarkıyı bestelemiş:
“gel ey denizin nazlı kızı nuş-i şarab et”
osmanlı istanbul’unda kahvehanelerin müziği üzerine hazırladığım tez çalışması bitti!
daha çok “istanbullular arasında hangi sosyoekonomik tabaka hangi tür kahvehanelere gidiyordu?” sorusuna ve semai kahvehanelerindeki müzik türlerinin bugüne kalabilmiş örneklerine odaklandım.
udi yorgo bacanos. 1900’de silivri’de doğmuş. daha 10’lu yaşlarında taksim eftalipos gazinosu’nda çalmaya başlamış. istanbul radyosu’nda da yayınlara girmiş. döneminin en meşhur udisiymiş yorgo bacanos.
bir şarkısı:
“bir yaz gecesi çamlıca mehtabına geldin”
basmacı abdi efendi. 1787’de doğmuş. kapalıçarşı’da basmacı çırağıymış. anlatılana göre iii. selim kılık değiştirerek şehirde gezerken basmacı abdi’nin sesini duymuş, etkilenmiş ve onu müzisyen olarak saraya aldırmış
ıhlamur kasrı yapıldığında basmacı abdi şu şarkıyı bestelemiş:
kantocu peruz terzakyan. geç osmanlı istanbul’unda eğlence hayatının en meşhur kadın sanatçılarından. 1866’da beyoğlu’da doğmuş. galata’daki avrupa tiyatrosu’nda çıkarmış. hemen her zümreden takipçisi varmış ama en çoğu istanbul’un ayaktakımındanmış. 1920’de ölmüş.
bir kantosu:
lemi atlı. 1869’da doğmuş. dahiliye nezaretinde memurluk, takvim-i vekayi gazetesinde muhabirlik yapmış. 1945’te suadiye’de ölmüş. sesi çok kıvrak ve tizmiş, “boğaziçi bülbülü” demişler.
bir şarkısı:
“dinlendi başım dün gece bir parça dizinde”
Dün akşam Beyoğlu’nda bir kahvehanede Petraki’den peşrev, Zaharya’dan yürük semai, Dede Efendi’den ağır semai, Münir Nurettin Selçuk’tan, Fahri Kopuz’dan, İsmail Baha Sürelsan’dan şarkılar söylendi, dinlendi. Asırlar önce olduğu gibi, böyle bir müzik bir kahvehanede de mümkün.
aleksan efendi. 1815’te gedikpaşa’da doğmuş. babası vanlı kasbar bir handa odabaşıymış. tanbur çalmayı öğrenmiş. cuma ve pazar günleri divanyolu’ndaki süleyman paşa hanı’nın gazinosunda çalarmış. 1864’te ölmüş.
bir şarkısı:
“bir nazik nevreste fidan, çeşmi âlâ melekistan”
Yine bu yıl Ada sensiz içime hiç sinmedi
Ada’nın en sevdiğim yerlerinden bu tepe. Burada şarkılar kaydetmeyi hep isterdim. O şarkılardan birini, bir Ada şarkısını Bilal Alirıza ile kaydettik.
Söz ve müzik: Osman Nihat Akın
Büyükada, 5.9.2024
fransız yönetmen vincent moon’a 17. yüzyılda ali ufki’nin notaya aldığı “sultan ibrahim’in huzurunda oynanılan raks”ı seslendirdim. vincent uzun zamandır seyahatlerinde dünya müziği enstantaneleri kaydediyor.
reşat ekrem koçu’nun, istanbul tulumbacıları kitabında yararlandığı bir kaynağı var adı kahveci gürcü nusret. 1874’te hapse girmiş ve kendisi gibi mahkum şairlerin hatıralarından oluşan bir defter tutmuş. deftere bu şairlerin bazılarının resimlerini de çizmiş. aşağıdaki görsel
sorma bana söylemem kalbimin feryadını
çaldı bir şuh gönlümü duymadı efganımı
çok zamanlar ağladım bekledim insafını
böyle imiş taliim kimse bilmez halimi
karagöz-hacivat’ın acem havası
veya
acem kantosu
geç osmanlı istanbul’unun iranlı sakinlerini tasvir eden bir kanto
kanto formunda üretilen eserlerin sözlerinde dönemin gündelik hayatı çok belirgin. ayrıca kanto dinlemeye tiyatrolara giden müşterileri anlatan dizeler de
nikoğos melkonyan
bilinen adıyla nikoğos ağa. 1820 istanbul doğumlu ama hangi semt bilinmiyor. meşhur besteci dede efendi’nin öğrencisi olmuş. abdülmecid’in sarayında müzik öğretmenliği yapmış. 1890’da ölmüş.
bir şarkısı:
“niçin a sevdiğim niçin
seni sevdim bu mu suçum”
istanbul | köşe 4
fatihli ethem efendi’nin (1862-1933) şarkısı
“yari gördüm ben bu cuma azıcık
mor ferace ince yaşmak pek de şık
çırpıcı’ya azmolunmaz ise sık
haftada bir kerre olsun seyre çık”
📍kuleli apt. (kıztaşı)
ii. mahmud’un şarkısı:
“düştü gönül bir güzele”
eski musiki’nin yarınki konusu: istanbul mevlevihaneleri’ne bağlı müzisyenler
yarın (çarşamba) radyo trt nağme’de saat 16.05’te
I. yayında
ilk iş…
bu küçük albümde aynı makamda dört şarkı var. ilki bir ada şarkısı. sonra kemani serkis’in ve rahmi bey’in birer şarkısı daha. ve son olarak lavtacı civan’ın valsi.
dilerim seversiniz.
Ada’nın en sevdiğim yerinden son şarkı. Yaz günleri bitti ve o yaz bu yaz değildi. Artık İstanbul’da gökler yeni rengine bürünüyor. Şehrin kurşun kubbelerini seçemez olacağız. Prinkipo’dan sevgiler ♥️
bülbül kantosu
1900’lerin başlarında kemani bülbülî salih efendi’nin (ö. 1923) pangaltı gazinosu’nda meşhur ettiği kanto.
ve duyuru:
istanbul ansiklopedisi’nin müziği
anlatı-konser
beyoğlu,
@Kumbaraci50
24 Kasım 2023
20.30
biletler:
acıyaydı bana bir kerecik ol gonca-femim 🥀
sonbaharda yayımlayacağım albümden ilk single yayında
albüm, sınırlarını doğu roma imparatoru arcadius’un çizdiği suriçi istanbul’dan sekiz müzikal fragman sunuyor. sekiz şarkının her biri suriçi istanbul’unun mekan ve karakterlerine
rüya gibi bir geceydi yine dün. istanbul ansiklopedisi’nin müziğini her sunuşum reşat ekrem’in önünde reveransa durduğumu hissettiriyor. iyi ki sıkmış bu şehrin suyunu.
burayı biraz fotoğrafa boğuyorum. bugün öğleden sonram iae kütüphanesinde geçti. taradığım kaynaklardan enfes görseller vardı. işte bir meddah istanbul’da bir kahvehanede hikaye anlatıyor:
yaradan öyle yaratmış ki güzellikte seni
görmemiş çeşm-i felek ey güzelim böylesini
bakışın yok mu hele öldürüyor işte beni
süzme allah için olsun o güzel gözlerini
selanikli ahmet efendi (1868-1927)
trt nağme’de her çarşamba 16.05’te yayımlanan “eski musiki” adıyla bir radyo programı yapıyorum. yarınki bölümün konusu iranlılar’ın osmanlı istanbul’unun müzik kültürüne etkisi ve iranlı müzisyenlere atfedilen eserler.
kalbim seni bir yaz kuşu dinler gibi dinler
esmer geceler sendeki esmerliği söyler
yollar kokunu gönlüme temmuzda çiçekler
hak sanki yaratmış seni bir yaz gecesinden
söz: cenap şahabettin
müzik: cinuçen tanrıkorur
video: büşra nur kaynar