Bütçe-son:
“Çakarım faizi-bak ne oluyor”la olmaz bu iş. Hayır gelmez.
Geride; borcunu ödeyemeyen şirketler-vatandaş enkazı ve işsizlik bırakırız, toplumsal huzur bozulur.
Para politikası makul - bütçe esas olmalı…
Enflasyon yüzde 36’ya iner mi?
İstenirse; evet.
Nereden biliyorum? 2002’de indiren kadronun teknik ekibindeydim; faiz duyurularını ben yazardım…
Üstelik şimdi şartlar daha uygun bile olabilir…
Emekliler;
1. Enflasyondan en fazla mağdur olan kesim; inanılmaz düzeyde.
2. Daha önce görülmemiş alım gücü kaybı var.
3. Sadece bu yıla özgü değil; kümülatif kayıplar devasa.
4. "Ama gelirler politikası" sözüyle geçiştirilemez; Ekim'de düzenleme zaruri bence...
Bence "en reel" öncü göstergelerden elektrik tüketimi grafiği aşağıda...
Temmuz sanayi üretimi gerilemesi sürpriz değil; devamındaki zayıflık da sürpriz olmaz....
Türkiye’nin CDS’i 100’e düşebilir mi?
📌Hiç sürpriz olmaz.
📌Çünkü, dünyadaki en az borçlu ülkelerden birisiyiz.
📌Cari açığımız da çok düşük, en azından şimdilik.
📌Reel sektörün de borcu az.
📌Hatırlarsanız, enflasyon dışında makro-finansal enkaz falan yoktu diyordum.
Bana göre;
🔸TCMB'deki en önemli uzmanlık tezi (Timur Önder).
🔸Merkez bankacılığının 2000'li yıllara kadar evrimi. Çok şey var içinde.
🔸Merkez bankacılığına, tarihine ilgi duyanlar mutlaka okumalı.
👉Tarihi bilmek; ders almak için. Çok şey öğrendim.
Bugün son:
Kredili Mevduat Hesabı: Şaşırtıcı artışa devam...
1⃣Vatandaşımız, bu kredilerin "fahiş" maliyetinin farkında mı?
2⃣Ay sonunu getiremediği için mi borçlanıyor? Yoksa seçim öncesi ufak çaplı spekülasyon mu yapmak istedi?
➡️Bir-iki hafta sonra netleşir; konuşuruz...
@robin_j_brooks
You act as a manipulator.
Inflation is ~70, inflation trend is ~40%. There is a real credit contraction. When the foreign currency crdits included, the credit growth rate is much less.
Annual TL credit growth rate is approaching below 40%, and you write "humongous credit boom".
Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei böyle bir şey demiş :)
"Eğer para basmak fakirliği bitirseydi, diploma basmak da aptallığı bitirirdi."
Biz ikisini de bolca bastık...
Türkiye’nin;
"Yeni bir hikaye"ye ihtiyacı var …
Çok daha kapsamlısı; ama ekonominin genel hattı ilişikteki gibi. Bu şekli seviyorum.
Atılacak adımlar, daha kapsamlı olacak şekilde geliştirilebilir...
Neden Swap limiti kaldırılsın istenir? Bazıları neden destekler?
Basitçe:
✅TCMB faizi? Fiilen %53!
✅Swap limiti var; Londra'da faiz? Mesela %30!
✅Yabancı diyor ki; biz de %53 istiyoruz.
✅Git DİBS al.
➡️Yok; ben kısa vadeli borç vermek; isteyince kolayca gitmek istiyorum...
Mayıs ayında aylık enflasyon?
📌%3'ün hafif altı bekliyorum; hafif altı-üstü fark etmez!
📌Sorum şu olacak:
✅Kur artıyor mu? 2 aydır artmıyor!
✅Ücretler artıyor mu? 4 aydır artmıyor!
✅Ekonomi mi canlanıyor? Hayır yavaşlıyor!
📌Bu aylık enflasyon neden hala %3 civarı!
Friedman’dan MB’lere: Parasal genişlemeyle büyüme kalıcı olmaz; ama artan enflasyon eğilimi zor düşer.
Bizimkinde:
1. M3’te kur etkisi var-paramızın %60’ı
2. Kur: Eninde/sonunda “parasal duruşun” sonucu
3. Reel M3 düşüşünü sürdürürse enflasyon eğilimi de belirgin yavaşlayabilir
📢 Bloomberg HT'nin büyük ilgi gören dijital özel serisi
#Profil
'in bu haftaki konuğu, Prof. Dr. Hakan Kara.
⏰ Profil, Bloomberg HT Youtube kanalında yayında!
▶️
Kredi Kartları x Emisyon:
1. TL'ye güven kaybının özeti!
2. 2018 düşüş yarattı yarattı; ama "kırılma" Eylül 2021'de.
3. Sürekli düşüyor.
4. Yüksek KK kullanımı temkinli yorumlanmalı; artık nakit TL ile değil, KK ile harcıyoruz.
5. Devasa senyoraj gelir kaybı :)
Ekonomide canlanma/kredi genişlemesi için faiz indirimi gerekli miydi?
Değildi.
Gevşeme istiyorsanız; MB fonlaması %14, kredi faizi ~%29. 15 puanlık devasa fark var.
Nedeni: Önemli ölçüde "makroihtiyati" sıkılaştırıcı önlemler.
Gevşetir/başka yolla kredi faizini indirirsiniz.
Şunun altını çizelim;
🔸Enflasyonun nedeni; asgari ücret, emekli maaş artışları değildir.
🔸Zaten enflasyona zaten yetişememekte, erimektedir.
🔸Enflasyonun nedeni; kur artışı, fiyatlama davranışının ve bekleyişlerin bozulmasıdır.
👉Halen uygulanan iktisat politikalarıdır!
TCMB, yaz aylarında piyasayı 650 milyar TL fonlarken, şimdi 1 trilyon TL’nin üzerine çıktı. a) Likidite çok sıkıştı, sıkışıklık azaltılmalı/yönetilmeli? b) Hayır, artış parasal duruşun gevşek olduğunu gösterir? Cevap b.
likidite yönetimi stratejisi açısından kritik önemde.
Bir uyarı:
📌Faiz %15’ten %65’e çıktı; ekonomi fazla etkilenmedi.
📌Neden? Firmalar çok büyük tamponlar biriktirmişti.
📌Artık o tamponlar eriyor; küçükler ve öz sermayesi güçlü olmayanlar daha şiddetli etkilenmeye başlayabilir…
Türkiye'de kronik-yüksek enflasyonun başlangıcı:
1. İlk aklımıza geldiği gibi; 1970'ler ya da 1990'lar değildir.
2. 1987: Özal'lı yıllar; Demirel-Özal rekabetinin başlaması. Petrol + dışsal şok da yoktur.
3. 1994-.. Çok eleştiririz; peş-peşe dışsal şoklu da bir dönemdir.
Ne oluyor?
♦️ Rakamlar inanılır gibi değil...
♦️ Halk, kredi kartı ile çok hızlı borçlandırılıyor.
❓KK limitleri mi gevşetildi? Neden?
👉 Bu "toplumsal bir meseledir". Öncelerde; otoriteler çok hassas olurdu bu konuda.
Anormal bir fiyat artışı var:
1. Kur arttı,
2. Enerji arttı,
3. Talep bazı kesimlerde güçlü.
Ama hissedilen enflasyonu açıklamakta yetersiz...
4. "Bekleyiş" enflasyonu !!!
Kur artsa bile enflasyon bir defalık ve kısmi olur hesabı yapıldı sanırım.
Tecrübe eksikliği tabi...
Son yıllarda ekonomide olumlu gelişmeler yok mu?
👉Var tabi. Türkiye'nin üretim kapasitesi...
👉Yatırımlar yavaşladı; ama içeriği değişti.
👉Artık inşaata değil; makine yatırımına ağırlık veriyoruz.
👉Makine yatırımları, görülmemiş düzeyde, organize sanayilerde yer bulunmuyor.
Damacana suya yine zam gelmiş...
Asgari ücret artmıyor, kur fazla artmıyor; yani maliyetlerde normalde önemli değişiklik olmaması gerekir(?)...
Bu fiyatlar neden hala artmaya devam ediyor?
Önümüzdeki dönem tartışmaları; buraya evrilecek...
Kızacaksınız ama;
Borsada minnacık işlem vergisine itiraz edildi; büyük bir lobi faaliyeti yapıldı; geri çekildi…
Şimdi, kardan vergi alınır diye borsa düşüyormuş…
İlkeli olacağız; kar eden herkes vergisini ödeyecek…
Bas geç; su akar yolunu bulur…
Bu arada;
📌Arada-sırada para arzının hızlı arttığına ilişkin takipçi yorumlarıyla karşılaşıyorum.
📌Yok öyle bir şey...
📌Durum aşağıdaki 👇gibidir; para arzı artışı, belirgin bir eğimle yavaşlamaktadır!
Emekliler?
🔸Durumları vahim. Birikimli kayıp inanılmaz.
🔸Genelde; harcamaları gıda üzerine, lüksleri yok.
🔸Temmuz'da %25 zam; geçmişin "sadece aylık" farkını bile kapatamadı, bir ayda da uçtu.
🔸Yıl sonuna daha aylar var: Fark gittikçe açılacak. İtirazlar çok çok haklıdır!!
Olan ne?
🔸KKM kur farkını MB ödeyecek?
👉Para basacağız; enflasyonla hissettirmeden vatandaştan tahsil edeceğiz, bütçe açığında gözükmeyecek.
👉MB zarar ediyorsa; birilerine transfer var demektir. 1970-1990'lar döneminin temel özelliğidir.
👉MB, zaten "inanılmaz" zarar ediyor.👇
Şimdi klasik sorumuz:
Madem iç talep canlı; madem TL reel olarak değerli…
Altın hariç cari açık; nasıl oluyor da tarihsel düşük düzeylerde…
İlginç soru aslında; evet nasıl oluyor?
Hoş günlerdi;
♦️ İlkokul'da "Kızılay Kolu" olurdu; Başkanı prestijliydi. Kızılay'ı çok severdik
♦️ Çok fakir-gecekondu, kenar mahalle Okulundaydık,
♦️ "Zarf" içinde küçük bağışlar da toplanırdı; az da olsa verebilirdik.
♦️ Zorlanırdık; ama mutlu olurduk.
Neredeeen, nereye...
Gereğinden çok döviz rezervi iyi midir?
Hayır. Büyük bir aldatmacadır…
Çünkü, cari fazla vermiyorsanız; ucuz getirili rezerv tutmak, yurtdışına servet transferidir…
Şu sorular çok makul:
✅Asgari ücret artmıyor; kur artışı yavaşladı.
✅Yani, maliyetler önemli ölçüde artmıyor.
✅Talep de yavaşlıyor...
➡️Fiyatlar niye artıyor/artacak?
➡️Sorun ne?
Tartışmalar buraya evrilecek...
Faizler çok yüksekken;
Ki şu anda dünyanın en yüksek reel faizine sahibiz;
Yabancıyı içeri yüklü alırsanız;
Faizler yüksekte asılı kalabilir; yurtdışına müthiş servet transferi olur; para politikası esnekliği kaybedilir…
Kayıt düşmüş olayım…
Bir rahatsızlığım;
Faizlerin çok yüksek olduğu noktada, yabancıdan çok döviz alırsanız;
Faizler yukarıda asılı kalabilir.
Öneri: TCMB, bankalara örtük olarak KKM’leri tasfiye etmesini-kapatmasını istese; sanki zamanı gibi…
Enflasyon neden düşecek?
📌Tam beklediğim gibi oluyor; artık vatandaşımız bu mak-hizmet çok pahalı diyor.
📌Almam da diyecek; ucuzunu arayacak; bulunca da pahalı satanın gözüne sokacak.
📌Eskisi gibi; “şimdi alayım, nasılsa fiyatı daha da artar” demeyecek.
➡️İzleyin.
Arkadaşım, “kurlar enflasyon üzerinde çok etkili” sözümle dalga geçiyor;
“Madem kurlar etkili; 3 aydır kurlar sabit, bu fiyatlar neden hala artıyor.”
Şimdilik sessiz kaldım…
Biraz da böyle :)
📌Ondan vergi alma; kızar.
📌Bundan da alma; protesto eder.
📌Şundan da alma; zarar görür.
📌Hele yabancı ve finansal gelirlerden hiç alma; finansal piyasalar gelişmez.
🚩Ama bütçe açığı da olmasın; sakın haaa..
🚩Nasıl olacak; gücümüz gariban emekliye mi?
Baz senaryomda;
📌Mevcut durumda; faiz indirimi için Eylül uygun olsa da; Ağustos da sürpriz olmaz.
📌Politika faizini gereğinden fazla-uzun yüksek tutmanın; önemli yan etkileri vardır.
📌Her şeyi "kıvamında" götürmek optimaldir.
Bekleyişler tahmin ettiğim gibi gelişiyor. Baz senaryomda;
📌Eylül'e kadar parasal koşullar daha da sıkılaşmış olacak.
📌Taşın altında eli olanlar için çok yıpratıcı-tahammül edilemez düzeye gelecek.
➡️TCMB'nin Eylül'de faiz indirimine 2'şer puanla başlaması uygun olacak.
Vatandaşımız, yatırım fonlarını keşfetmiş durumda;👇
✅Sürekli artıyor; bu gidişle mevduata çok ciddi alternatif olacak.
✅Bir süre sonra, önemli yan etkileri de ortaya çıkmaya başlayacak.
(Buraya da ZK mı koyalım diye tartışmaya başlayacağız...)
Beklediğim bir gelişme;
🔸MB net döviz varlıkları artışını sürdürüyor;
👉Makule dönüşün ilk etkileri.
👉Seçim öncesi spekülatif efektif+altın talebi durmuş gözüküyor.
👉Yabancı etkisini henüz bilmiyorum.
👉Politika duruşuna bağlı; çok belirgin iyileşme potansiyeli var.
@mansuryavas06
Mansur Başkan,
Fazla öne çıkmadan çok büyük işler yapıyorsunuz ekibinizle.
Siz de ve Ekibiniz de; Ankaraların sizlerle gurur duyduğunu bilin.
Atatürk'ün en net görüntü kayıtlarından biri. Yıl 1934, İran İran Şahı Rıza Pehlevi'nin Türkiye ziyareti...
Aslında bu ziyaret hiç de sıradan bir devlet başkanı ziyareti değil. Bu ziyaret Atatürk'ün itinayla tasarladığı bir vizyon gösterisi. Anlatayım.
Bence büyüme açısından en "reel" gösterge elek. tüketimi.
Diğerleri çoğunlukla "istatistik": Nominal (fiyat+reel) ya da "tahmin".
Nominal/tahminlerde "objektif" olunsa dahi; "hata/noksan" olabilir.
Elek. Tük; Temmuz'da çarpıcı düştü. Ağustos'ta da sınırlı "eksi olabilir".
Şakası bir yana;
Konu vatandaşın kredisindeki fahiş vergi ve faize gelince, büyük bir sessizlik;
Finansal kesimin küçücük bir vergisine gelince büyük gürültü yaratıyoruz…
Gören de milletin çok ciddi hissesi falan var sanacak; yok öyle bir şey…
Üzücü…
Bekleyişler tahmin ettiğim gibi gelişiyor. Baz senaryomda;
📌Eylül'e kadar parasal koşullar daha da sıkılaşmış olacak.
📌Taşın altında eli olanlar için çok yıpratıcı-tahammül edilemez düzeye gelecek.
➡️TCMB'nin Eylül'de faiz indirimine 2'şer puanla başlaması uygun olacak.
İTO Mayıs enf. %3,6; yıllık %82,2.
📌Enf. göstergesi olarak İTO'yu alıyorum; çok yüksek.
📌2 aydır kur artmıyor!
📌4 aydır ücretler artmıyor!
📌Petrol fiyatları da artmıyor!
➡️Bu yüksek enf'in makul açıklaması yok!
➡️Çözüm: TL reel değer kazanacak; ithalatla disipline edilecek!
1977 yılı, Adalet Partisi grup toplantısı:
🔸Döviz sıkıntısı var.
🔸Hac kontenjanı döviz imkanına göre belirleniyor.
🔸Sayı yüksek tutuluyor; ama talep devam ediyor.
🔸Rahmetli Demirel kürsüden:
- 70 sente muhtaç olduğumuz bir dönemde, Hac için çok yüksek ayırdık -
diyor.
TCMB'nin;
Seçimler sonrası çok hoş likidite yönetimi uyguluyor...
Bankalara swap işlemleriyle yaptığı fonlamayı sıkıyor;
Politika faizi %50 olmasına rağmen; fiili faizleri %53 düzeyinde tutuyor.
Önümüzdeki günlerde olumlu sonuçlarını göreceğimizi düşünüyorum...
Para politikası sıkılığının ve sıcak para girişinin-ters dolarlaşmanın göstergesi:👇
Net rezervler, artmaya devam ediyor; Günlük ortalama artış ~2,4 milyar $, son 6 iş gününde...
Soruluyor:
“-Anladık, politika faizi ekonominin gerçeklerine uygun belirlensin, faiz piyasada oluşsun- diyorsun da;
Fakirleşen, bireysel krediyi borca takla atlattırmak için alan biziz,
Zenginin faize sınır, bizimki %40; asıl korunması gereken biz değil miyiz?”
Ne diyeyim?
Görülmemiş "dolarizasyon"la devam?
🔸Edemeyeceğimizi göreceğiz.
🔸Eskiden "kur riski"; önemli ölçüde yabancılarda ve reel sektördeydi.
👉Şimdi TCMB ve Hazine'de.
🔸Sürpriz enflasyonla kamu borcunu silmeye de; toplumsal dinamikler artık izin vermez!
👉"Dolarizasyon" temel mesele!
Net döviz rezervleri-kurlar:
1⃣İyileşme devam.
2⃣Söylemiştik; çoğu kişi "boğazına kadar" döviz almıştı; satıyorlar, yabancı da ufak-ufak giriyor.
3⃣
@iriscibre
postunda belirttiği üzere; valörlü işlemlerle eğilim devam edecek.
4⃣Önümüz yaz ve sıkı parasal duruş var; yani devam.
Biliyor musunuz?
Mevcut politika faizinin "ima ettiği reel faiz"; 2002 seviyelerinin de üzerinde...
Yanisi şu:
📌Ezici çoğunluk, parasal koşulların ne kadar sıkı olduğunun henüz tam farkında değil, bence...
Soru şu:
📌Anlı-şanlı şirketler muafiyetler-indirimler nedeniyle vergi ödemezken,
📌Etkin vergi toplaması yapılmazken,
📌Bütçe açığı neden patlamadı?
📌Cevap basit:
➡️Emeklilerin düşük maaşı!
➡️Ama, asıl enflasyon vergisi! O farkı vatandaş ödedi...
Net konuşulmuyor gibi:
1. Ücretler enflasyonun gerisindeyse; yani önce enflasyon artıyor, ücretler 6 ay sonra enflasyonu yakalıyorsa,
a. Ücretler nasıl enflasyonun nedeni olur? Kök neden mi?
b. "Gelirler politikası" ne demek? Geçmiş kayıplar telafi edilmezse, ne anlama gelir?
"KK harcamaları %110 arttı, iç talep çok canlı!!!"
1⃣Gerçekte öyle mi?
2⃣Emisyonun GSYH'ya oranı👇
➡️Vatandaş, banknot kullanmıyor! Tabi ki KK harcaması artacak.
3⃣KK kullanımını politikaların merkezine almak, doğru olamayabilir; ki bence doğru değil.
➡️Bir daha düşünelim!
Türkiyelilik söylemlerinin;
Belli merkezlerden "organize-koordineli" şekilde gündeme getirildiğini düşünüyorum.
Konu Anayasada gayet açıktır; etnik ayrımcılık yoktur.
"Madde 66 – Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür."
Türkiye, dolar cinsinden borçlanıp TL’ye yatırım yapanlara (carry tradecilere) son altı ayda %12 kazanç sağlamış. Oh oh! Mis gibi getiri… Bankacılar, siyasal iktidar ortodoks politikalara sadık kalırsa bu kanaldan sıcak para akışının devamının geleceğini söylemişler.
Aslında;
İstenince-gerekli şartları sağlayınca,
Bırakın 1,5 yılda %36'ya inmeyi;
2,5 yılda tek haneye de ulaşılabiliyor...
Geçmişte, yapabilenler yapmış👇
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin:
“Sokaktaki 80 kişiden 1’i, MEB tarafından maaşı ödenen öğretmen statüsünde. Öğretmen başına öğrenci sayısı 30-40'lardan 13-14'lere düştü.
Dünyanın hiçbir tarafında bu kadar büyük bir öğretmen kitlesi, kamu tarafından fonlandırılmıyor.”
Son BDDK kararları:
🔸Bireysel kredilerin belirgin yavaşlatılması amacı için "ince ayar" niteliğinde görüyorum.
👉Yükü vatandaşa olsa da; "makul"dür...
🔸Soru: Politika faizini "ikame" mi? "makro ihtiyati" mi?
👉Hala aynı fikirdeyim: mevduat tarafı sıkılaşmazsa; işler zorlaşır.
Türkiye’nin sıcak paraya ihtiyacı var mı?
Soru: Yüksek cari açık verip, yalancı bahar yaşamak, 5-6 yıl sonraya bedel bırakmak istiyor musunuz?
Cevap hayırsa; Fazla sıcak para Türkiye’ye çok büyük yüktür…
Konu net:
1. İhracatta ucuz işgücüne dayalı, verimsiz sektörlerle büyüme sürdürülebilir değil. Daha ucuza üretecek ülkeler var.
2. Verimli-teknolojik alanlar hedeflemeliyiz.
3. a: O pırıl-pırıl genç mühendisleri kaçırmayacağız!
b. Teşvikleri çok seçici-doğru kullanacağız!
Krediler?
🔸Nominal azalıyor!
🔸Belirgin yavaşlama bekleniyordum da; bu beklenen bir şey değil.
🔸Faiz oranından bağımsız; krediye erişim sorunu mu var?
👉 Birkaç gün izleyelim; perşembe daha net yorumlarız.
İktisat politikalarının üç asli amacı var:
(i)İstikrarlı büyüme
(ii)Yüksek istihdam
(iii)Adil gelir dağılımı
Para politikası da fiyat istikrarı/verimli yatırım ortamı ile destek oluyor.
İlerleyen süreçte; bu üç amacın da gözetilemediği çok daha net ortaya çıkacak gözüküyor.
Biraz istatistik;
🔸İSO ve Cumhuriyet tarihimizin enflasyon istatistiklerini inceledim.
🔸Cumhuriyet tarihimizin "büyük ara" en yüksek Temmuz ayı "aylık" enflasyon oranı ile yüzleşeceğiz.
👉Ne 1970'lerde, ne 1980'lerde, ne de 1990'larda tahminime yaklaşanı dahi göremedim.
TCMB faiz indirimi neden Eylül'de uygun?
📌"Çufadar Politika Kuralı" diyor.
📌Şakası bir yana; gerçekten öyle bir kural öngörüyorum.
📌Eylül'e geldiğimizde yakın tarihimizdeki en fahiş reel faiz düzeyine ulaşmış olacağız.
📌Not: TCMB Haziran'da fiili faizi 3 puan indirdi zaten!
İç talebe ne olmuş öyle?
1. Dün sanayinin gerilediğini söylemiştik.
2. Şimdi de perakende satışların gerilediğini görüyoruz.
3. Dikkat! Henüz parasal sıkılaşma başlamamıştı...
4. Neden "%35 faiz optimaldir" diyorum?
5. "Kurşun yendi, henüz acı hissedilmiyor" demiştim.
Demekki haklıymışım :)
Swapı kısarsan; DİBS’e gelir, Hazine borçlanma faizi düşer en azından. Sonra da belki borsaya…
Bu arada Swap limitlerine itirazlar durdu; sanırım sakıncalarının daha fazla farkına vardık…
Geceye not:
Faizle yapılacak şey kalmamıştır; artık zarar verir.
Artık odak; bütçe harcamalarını iyice kısmaktır; görelim kısıntıyı; öyle 3-5 araba iadesiyle olmaz o iş. Tasarrufu görelim!
Sonra; hiç bir mazeret kalmasın, odak fiyatlamaya gelsin. Fiyatlar niye artıyor?
Açıkça söyleyeyim;
Emeklileri kurtarmak belediye başkanlarının görevi değildir!
Emeklilerin sorumluluğu merkezi hükümette; sosyal güvenlik kuruluşlarındadır...
Emeklilere sosyal yardım, yok şu destek, yok bu destek...
Neden? Başka herhangi bir ülkede var mı ki?
Maaşları geçinemeyecek kadar çok mu düşük?
Evet de; niye?
Bana çok tuhaf geliyor belediye başkanlarının emekliyi kurtarma vaatleri. Onların görevi mi?
İlginç bir ülkeyiz.
Önceki postumun amacı neydi?
➡️Karamsarlığa gerek yok; "kararlılık-güçlü iletişim" olursa, enflasyon düşer. Geçmişte düşürdük zaten.
➡️2002 çok zordu; % kaçtan % kaça düşmüş?
➡️Üstelik makro yapımız şimdi daha güçlü.
➡️AB çıpası, Çin, sıcak para? onlar daha sonraki dönem.
Olan oldu; aylar önceki önerim tekraren:
📌Zaruri değilse; harcama!
📌Zaruriyse; iyi pazarlıkla daha ucuzunu ara, mutlaka vardır!
📌"Çok nazlı müşteri" ol; pahalı satanın kapısından geçme!
📌Zaruri değil; "hem yüksek fatura öde, hem de şikayet et"; olmaz. "Alma kardeşim..."
Son bir yılda enflasyon mücadelesinde başarısız olundu, aslında.
Bir yıl geçecek ve yıllık enflasyon hala kafasını aşağı çevirmeyecek!
%56 ile devralındı; %80'e yakın bitecek gözüküyor.
1,5 yıl sonra (2024 sonu); devir alınanın (%56) 15 puan altı başarılı mı görülecek?
Turizm-Tekstil-İnşaat ile kalkınma olmaz; zamanında dönüşüm yapamamış hiç bir ülkede de olmamıştır…
Aşırı odaklanılır, kaynaklar tahsis edilirse; ülkemize ayak bağı olur…
Rekabet; verimlilikte, kaliteli işgücünde, teknolojide…
Tarih ne söylüyor:
🔸Türkiye, gecikmeli de olsa karar alıyor; ama maliyet artıyor.
🔸Gecikmese, sert tepki gerekmeyebilirdi.
🔸Şimdi farklar var;
👉Yabancı yok; KKM ve "ikame" araçlar var.
👉Gecikme, geçmişteki gibi sert tepki gerektirmese de, maliyeti yine de artırabilir.
Dış Ticaret Haddi?
1. Çok olumsuz. Turuncu 2013-21 ortalaması.
2. Nedenleri: a) Yüksek enerji fiyatları, b) Düşük reel ücretler, c) Düşük reel kur?, d) Değer kaybeden Euro ...
3. Sonuç: Üretiyoruz, ama ucuza satıyoruz. İhracat, istihdamı destekliyor, cari açığı frenleyemiyor..
Bazen basit düşünmek; tarihe bakmak gerekir...
TCMB, politika faizi nasıl seyreder, ne zaman, hangi hızla indirilebilir?
Bir ipucu: Yaptığım bir sunumdan...
Not: Beklenen reel faizli versiyonun da daha sonra koyarım...
Şu Robin Brooks gibi tipler,
Bizim basında ünlü ekonomist falan diye adlandırılıyor ya;
Çok yazık…
Bu gibi tipler; resmen operasyoncu.
2018-19’da da yapmışlardı…
Kredi artış kısıtı nedeniyle; TL kredi faizleri fahiş artınca ne olur?
➡️ Döviz borçlanma imkanı olan firmalar, hızla döviz cinsi borçlanmaya başlar.👇
➡️Zayıf ve döviz geliri olmayan KOBİ'ler; aşırı yüksek faizle hırpalanır.
➡️Kredi genişleme sınırı gözden geçirilmeli.
Net rezervler ve kurlar:
Net döviz varlıklarında hızlı toparlanma devam ediyor.
Devamı gelecek gözüküyor.
Çok kötüden- (şimdilik) vasata yolculuk; yıl sonu düzeylere ve üstüne gidiyoruz gibi...
Hem yabancı giriyor, hem yerleşik satıyor...
Politika faizi ve kur rejimi?
🔸En az %25 + ilave sıkılaşma mesajı verilmedikçe; "sıkı yönetilen kur rejimi"nin devamını ima eder sanki.
👉"İkame araçlar" biraz esneyebilir.
👉Belirgin "net rezerv" biriktirme zorlaşır.
🔸PPK metni "yol haritası" işlevi nedeniyle; çok önemli.